Enhavo:




MARINA DI PIETRASANTA – 13-17 settembre 2002
16 KONGRESO DE LA ITALA IKUE-SEKCIO

    Karaj Gefratoj, koran bonvenon al nia 16a kongreso, kiu por la unua fojo okazas en Toskanio, regiono sufiĉe grava en la historio de Esperanto, ĉar ĉi tie naskiĝis multaj pioniroj (por nia katolika movado sufiĉas mencii pastron Giacinto Jacobitti).
    Tri nomoj konsistigas la temon de nia kongreso. Babilono: kie staris grandega mezopotamia templo nomata "domo de la fundamentoj de la ĉielo kaj de la tero", kaj kiu estas por la Biblio la simbolo de idolkultado. Babilono kiel emblemo de la blasfema subpremado, de la povo kiu defias Dion kaj pensas regi la mondon per dividoj, malamo, mizero.
    Babelo: la diasporo de la popoloj laŭ kontraŭmetitaj kaj diversaj formoj de kulturo, signo pri la peko de orgojlo de la grandaj potencoj, punita de la Sinjoro "Kiu de tie disigis ilin sur la supraĵon de la tuta tero".
    Pentekosto: la disigo, la "babela" konfuzo estas forstrekitaj de la unuiga kaj lumiganta forto de la Sankta Spirito, kiu en la Eklezio igas ke ĉiuj kredkonfesu la saman kredon je Kristo, kvatikam en la diverseco de lingvoj kaj kulturoj. Ĉi tiu plureco de kulturoj kaj civilizacioj estas, male, pozitiva signo kiam ĝi evoluas en la harmonio, en la libereco, en la kreivo. Ĝi tiam fariĝas simila al muziko aŭ ĥoro el mil sonoj kaj rmultaj voĉoj kiuj koncerte moviĝas, ĝuste kiel okazis en la kristana Pentekosto.
    Dum nia Kongreso ni ankaŭ klopodos pli profunde studi la rolon de ni esperantistoj por la Pentekosto.
Ĉi-koncerne plaĉas al mi mencii ĉi tie la vortojn kiujn la esperantista episkopo György Jakubinyi eldiris: "Se Pentekosto fermis Babelon pere de la nova lingvo de la amo kristana, por ni restas la tasko kuraci la lingvan disigon pere de Esperanto. Esti esperantisto kristana signifas esti ilo por la Sankta Spirito por reunuigi la animojn en la ununura kristana Amo, kiu Dio estas”.
Temas pri alta tasko, kiun ni klopodas realigi, humile konsciante pri niaj homaj kaj movadaj limoj.
Agrablan kaj spiritriĉan kongresadon al ĉiuj! Dio benu!
Serio Boschin


BABILONO


Oni petis al kelkaj blinduloj: "Kio estas laŭ vi elefanto?"
Unu tuŝis la rostron kaj respondis: "Laŭ mi elefanto estas rostro".
La dua tuŝis la orelon kaj respondis: "Laŭ mi elefanto estas granda orelo".
La tria tuŝis la voston kaj respondis: "Laŭ mi elefanto estas tre longa vosto".
Ĉiu el ni vidas kaj komprenas unu parton de la realaĵo.

La signifo de la temo

    Ŝajnas al mi, ke la temo de la kunveno signifas triopan dialektikan sinsekviĝon, kiun mi esprimas ĉimaniere: plureco de la estaĵo = Babilono dispecetigo kaj disfalo de la estaĵo = Babelo
harmonio de la estaĵo = Pentekosto.
    Meze de ĉi sinsekviĝo estas la Esperanta lingvo, kiel ŝipeto pelata de pluraj ondoj.
    Malgraŭ ĝia malriĉeco, ĝi povas esti signo de kununueco en ĉi kunteksto de plureco.
    Tio, kio okazis en Babilono lernigas al ni ion pri  la agado de la esperantistoj en la hodiaŭa homa komunumo.
Skribas Mizami, poeto el Azerbajĝano: "La verto, kiel la spirito, senmakula estas kaj gardisto de la nevidebla regno.
    Ĝi konas historiojn, kiujn neniu iam ajn rakontis kaj legas librojn, kiujn neniu iam ajn skribis.
    La vorto estas fenestro malfermita sur la mondo, aŭ spegulo en kiu speguliĝas la realaĵo.
    Ankaŭ la esperantista vorto estas spegulo, kiu desegnas kaj interpretas.
    Ne disrompu ni ĝin kaj ne dispecetigu ni la realaĵon.
    Hodiaŭ oni paroladas pri kultura kaj religia plurismoj, pri plurkultureco kaj interkulturo.
    Verdire ne ĉiuj kulturoj havas ĉiam kaj ĉie spacon en la mondo tutkune konsiderita.
    Ne ĉiuj religioj ĉie havas liberecon; montriĝas ankoraŭ multe da netoleremo; kaj kelkloke ne ĉiuj kulturoj respektataj estas.
    Ankaŭ la biblio interesiĝi devis pri plurismo, kvankam ne laŭ modernaj terminoj, koncerne Babilonon.

Babilono sufera vojaĝo

    Antaŭ ĉio Babilono estas ne ĝoja paĝo de la historio de Izraelo.
    Babilono estis superpotenco, kiu volis disvastigi sian imperion al la tuta mondo.
    En 589-586 antaŭ Kristo ĝi konkeris kaj detruis Jerusalemon, forkondukis en kaptitecon en Babilonon la riĉulojn, la servistojn, la altrangulojn, la korteganojn, la eminentuloj, la soldatojn, eĉ la artistojn kaj la forĝistojn.
    Restis en Jerusalemo neniu krom la malriĉa popolo de la lando.
    Al neniu interesas malriĉuloj. Kutime, oni kredas, ke ili ne kreas la historion.
    Tamen, se la historio startus el la malriĉuloj, eble ĝi estus malsama.
    En tiu historia periodo naskiĝis du tradicioj bibliaj nomataj readmona kaj pastra.
    Vi scias, ke Pentateŭko ne estis skribita nur de Moseo: en Pentateŭko kunfluas pluraj tradicioj, nome pluraj manieroj pri rakontado de la samaj eventoj.
    La malsamaj klanoj, grupoj, kiuj konsistigis la popolon de Dio rakontis la samajn okazintaĵojn laŭ siaj starpunktoj.
    Tiel naskiĝis la malsamaj tradicioj:
la Jahvista
la Elohista
la Readmona
la Pastra.
    La Jahvista kaj la Elohista naskiĝis dum la regno de Davido kaj de Salomono, kaj distingiĝis ĉar la unua uzas la nomon Jahve kaj la dua la nomon Elohim por nomi Dion; la Readmona kaj la Pastra tradicioj naskiĝis, kiel ni jam diris, post la ne ĝojaj eventoj de la historio de Izraelo.
    La tradicioj estas kiel la grandaj maraj fluoj, kiuj trakuras la Oceanon, tiun formante.
    Ĉiuj rakontas la revelacion de la Genezo kaj de la Eliro, de la Patriarkoj kaj de la renkontiĝo kun Dio laŭ diferencaj perspektivoj.
    La Readmona tradicio estas pli spirita kaj ĝi instigas memori la leĝon kaj la ordonojn de Dio.
    La plej gravaj vortoj de la Readmono estas: "Aŭdu, memoru".
    La plej grava instruo de la Pastra tradicio rilatas la instituciojn kaj la normojn.
    En Babilono la pastroj helpis la fidelulojn mediti, memori, dilui en la koroj tion, kion la Sinjoro diris pere de Moseo.
    Jen la unua instruo, kiun ni devus percepti: fruktuzi la situacion.
    La situacio estas ne bela, ne malbela, ne feliĉa, ne katastrofa, sed ebleco.

Babilono, aŭ bone utiligi la ne facilan situacion

    En ekzilejo la popolo sentis la tenton senkuraĝiĝi: "Ni estas malproksimaj de nia patrolando. Kion ni povas fari en fremda lando?"
    La pastroj helpis la popolon ekspluati eblojn en tia malfacila situacio.
    Ĉu ĉi tio valoru ankaŭ por ni esperantistoj?
    Ni ne vivas en la origina situacio de Esperanto.
    Hodiaŭ Esperanto estas ekzilita de la angla, aŭ germana, aŭ de la franca, aŭ de aliaj lingvoj.
    Ĉu konkrete nenion ni povas fari en la konturoj de Babilono?
    Ĉiam la ondoj formataj estas de la akvo de la maro; tamen ĉiam ia ondoj malsamaj estas kaj diferenciĝas unu de la aliaj.
    De momento al momento, subite, la maro ŝanĝiĝas.
    Ĉu ni estas pretaj je ŝanĝo?
    La hebreoj levis al si duan problemon: ni, en Babilono, ne havas la templon.
    Laŭ la hebreoj la templo estis la domo kaj la ĉeesto de la Sinjoro.
    lli demandis sin: Kiamaniere ankoraŭ ni povas fideluloj restadi, preĝi kaj kanti la iaŭdojn al la Sinjoro, kaj celebradi la solenajn sanktajn ceremoniojn?
    La administrantoj de Babilono volis gentojn trankvilajn garantiantajn la pacon.
    Interŝanĝe ili permesis ne tute plenan liberecon al la religioj.
    La judoj ekspluatis tian preskaŭan liberecon kaj konservis sian kredon, pere de la familia liturgio, kiu celebrata estis okaze de la cirkumcido, de la sabato, de la pasko, pere de mezuzah, la rulaĵo de la leĝo, kiun la hebreoj metis sur la pordo de la domoj, pere de tefillĵm, tio estas la ŝnuretoj, kiuj pendis de la manteloj kaj de la vestoj primemorante la sanktajn vortojn, pere de la sinagogo.
    La ekziluloj do ne batalis kontraŭ paganismon, ne klopodis konverti la paganojn, sed konservis la purecon kaj la signifon de siaj moroj.
    Forfore ni vidas montojn elstarantajn super la valo.
    Se la montoj altaj estas ni ne bezonas apartajn signojn identigajn.
    Se la kultura vivo de la samideanoj signifa estas, ni ne bezonas multajn klarigojn por montri la belecon kaj la utilon de Esperanto.
    Ĉiu ajn mem vidus, ke interesa afero estus grimpi sur tiu monto.
    Pri la sabata familia liturgio la patrino estis la ĉefo.
    Ŝi ekbruligis la menorah, la lampon je la sep brakoj; ŝi komencis la preĝon, ĉar ŝi estis la edukanto.
    Ne forgesu vi, ke iu estas hebreo se tiu naskiĝas el hebrea patrino, ne necese el hebrea patro.
    Kontraŭe, la sinagogo estis la loko de la asembleo. Nur la patroj, nur la viroj devige ĉeestas, ĉar la viroj reprezentas publike la familion.
    Sinagogo estis kaj estas anstataŭo de la templo; pro tio ĝi rigardis direkte al Jerusalemo.
    La sinagogo pivotis ĉirkaŭ la "aron ha godesh", la tabernaklo aŭ la ŝranko, konservanta la rulojn de Torah, kaŝita je la okuloj de la partoprenantoj per altvalora tapiŝo.
    La sinagoga liturgio estis organizita ĉirkaŭ la parolo de Dio, legita meze de brulantaj lampoj kaj klarigita far la rabeno.
    Ankaŭ kiam la hebreoj rekonstruis la templon, la sinagogoj ne malaperis; ĝi plurestis flanke de la templo.

Babilono, aŭ valorigi la aliajn kulturojn

    Al mi ŝajnas, ke alian indikon ni povas ĉerpi.
    Dum la diasporo Izraelo komprenis, ke ĉiuj popoloj havas valorojn de sia kulturo.
Izraelo grupigis la proverbojn de la popoloj en la librojn de la Saĝeco, relegante ilin sub la lumo de la Dia saĝeco.
    Ĉi tia devus esti la metodo de la ekumena dialogo.
    La beleco de gitaro konsistas en la plureco de la kordoj.
    Agado ne inteligenta estas redukti muzikan instrumenton je unu kordo.

Babilono kaj la espero

    Babilono memorigas al ni alian aspekton. Dum la popolo diris: "Mi nesavebla estas, ĉar la ekzilo nerevokebla estas", du profetoj, Jeremia kaj Jeĥezkel, la unua el la patrujo, la dua meze inter la ekziluloj, tenis brulanta la fajron de la espero.
    Ankaŭ ĉi tiu punkto grava estas.
    Neniam ni devas malesperi.
    La ondoj frapas la flankojn de la ŝipo; tamen la ŝipon flosigas la profundaj akvoj.
    Esperanto estas, kaj devus esti, signo de espero.
    Ni ne timas, se la situacio ne facila fariĝas.
    Jesuo dormas sur la ŝipeto; sed ordonas al la ventoj kaj al la maro.
    Ne estu ni homoj de malgranda fido!!!
    Krome, ni devus agi kiel la tri knaboj de la ardanta forno, kiuj rifuzis adorkliniĝi antaŭ la statuo, kiun Nabukodonozor faris.
    Ni legas en la profeto Daniel: "Tiujn homojn, kiuj ĵetis Sadraĥon, Mesaĥon kaj Alel-Negon en la fornon mortigis la flamon de la fajro".
    La reĝo de Babilono diris al siaj konsilistoj: "Ĉu ne tri virojn ni ĵetis ligitajn en la fajron? Jen mi vidas kvar virojn, ne ligitajn, kiuj iras meze de la faĵo; la kvar aspektas kvazaŭ filo de la dioj".
    Ĝoju ni, ĉar la Sinjoro estas kun ni, kaj ni povas promenadi en la fajro.
    Ĉi tiu epizodo kunligas - en la Apokalipso - Babilonon kun la malbono.
    Laŭ lingvaĵo kripta, Johano komparas Romon kun Babilono, la granda urbo.
    "Falis, falis Babilono la granda, kiu trinkigis al ĉiuj nacioj la vinon de la kolero de ŝia malĉasteco".
    Laŭ Johano proksima estis la falo de Romo.
    Ĉu eble Johano antaŭvidis ke Romo estus falinta kaŭze de paganismo kaj, ke paganismo anstataŭita estus de kristanismo?
    Ne facila la respondo estas; tamen tre grava estis la konstantena paco kaj la decido pere de kiu la imperiestro deklaris kristanismon religio de la Ŝtato.
    Eble ni devas havi pli multan konfidon en la kristana religio kaj pli multe subtreki la kristanajn aspektojn de la batalo Esperantisma.
    Al sankta Francisko iu pramisto donis birdon.
    La sanktulo volis liberigi ĝin, sed la birdo ne volis la liberecon. Ĝi flugis en la manojn de Francisko, kaj deziris esti karesata de li.
    Kial ni ne flugas en la manojn de la Sinjoro tiamaniere, ke li amemege nin karesadu?
    La malbono forta kaj disvastiĝinta estas, sed la bono estas pli forta kaj pli disvastiĝinta.

Konkludo

Mi konkludas per du demandoj:
1) Plurkulturismo aŭ Interkulturismo?
Rigardu ni la situacion de niaj urboj.
    Ni havas diferencajn kulturojn kaj popolojn, ĉiu el kiuj loĝas en unu kvartalo aparta.
    Ni trovas kvartalon de ĉinoj, de morokanoj..., unu proksima al la alia, araban ĉevalviandan butikon, lakton produktitan laŭ la kriterioj de la musulmanoj, kiel se en unu junposedjo, malantaŭ la sama fasado, ni renkontus familiojn, kiuj devenas el malsamaj rasoj.
    Vi venas en Eŭropon; do, vi devas konformiĝi al la Eŭropa identeco.
    Por ke kamelo trairu ne grandan kaj ne altan pordon oni devas depreni la selon kaj la akvan felsakon kaj surgenuigi ĝin.
    Sed, kiam ni parolas pri la dialogo de la kulturoj, ni ne pensas al bildo en kiu oni diluias salon kaj sukeron.
    La dialogo en ĉi tiu vazo estas ambaŭdirekte samvalora: ĉiu kulturo donas al la aliaj kaj ricevas, riĉigas, kaj riĉiĝas, transformas kaj transformiĝas.
    Dum la indoeŭropa elmigrado, venkis la lingvo indoeŭropa; dum la barbaraj invadoj, venkis kontraŭe, la latina pensomaniero.
    Hodiaŭ ekzistas konceptoj, ne propre nomataj valoroj, kiuj transverse fermentigas la kulturojn de ĉiuj popoloj.
    Esperanto vokita estas partopreni ĉi tian dinamismon kaj doni sian propran kontribuon.
    Vi komprenis, ke ne temas pri problemo de lingvo, sed de vivo. Pri la nivelo de la vivo ni vokitaj estas uzi nian fantazion.

Babilono ligita estas al vojaĝo

    La vojaĝo estas parabolo de la vivo: kelkfoje ĝi estas facila, kelkfoje ĝi estas dolora.
    Mi parolus pri Esperanto je Entwiklung, je progresigo, kiu esprimiĝas per gestoj.
    La hodiaŭa kulturo konsideras nur rimarkindajn gestojn.
    Kiujn rimarkindajn gestojn ni proponas?
    Se la rivero plenplena estas je akvo ĉiuj, kiuj soifas ĝin atingas.
    Se Cervino, la monto, pleniĝus per lilioj kaj per rododendroj, kiu ne haltus por ĝin foti?
    La fontanoj de Romo konstruitaj estis antaŭ pluraj jarcentoj; tamen hodiaŭ resonas ilia arĝenta sono kaj hodiaŭ ŝprucantan freŝan akvon ili proponas al la vojirantoj.
    Kiu preterpasanto ne haltus por admiri tian spektaklon?
    Ĉu ne valoras ĉi tio ankaŭ por ni samideanoj?
Mons. Giovanni Balconi
Marina di Pietrasanta
14/09/2000


Biblia Babelturo. Kia interpreto por ĝin igi utila al Esperanto?
La Torre di Babele. Quale l'interpretazione favorevole all'esperanto?
 di Armando Zecchin

A. Ĉu Dio punis la popolojn, propravole kunvenintajn, per varia modifo de ilia gloto por ke ili parolu diversajn lingvojn? Kaj el tio, do, lingvoplureco, eĉ se puno, volita de Dio?
 A. Forse Dio punì i popoli liberamente convenuti variamente modificando la loro glottide affinchè parlino lingue diverse? E da questo, di conseguenza, pluralità di lingue voluta, sebbene per punizione, da Dio?
    Ĉu Dio ne volas la lingvan diversecon, ĉar ĝi kaŭzitus de peko kaj restus en pekantaj homoj ĝis ĉesos ilia pekemo?     Forse Dio non vuole la diversità delle lingue, che sarebbe stata provocata dal peccato e durerebbe fino a quando permane questo stato?
    Ĉu eble Dio, sendepende de la cirkonstanca valoro (historia aŭ fabela-mita), estas la kreanto kaj la sugestanto de la lingvoplureco?     Forse che Dio, indipendentemente dall'avvenimento storico-leggendario-mitico, è il creatore e il propugnatore della diversità delle lingue?
    Ĉu Dio kontraŭstaras la kuniĝon de la popoloj, la konstituiĝon de ununura kulturo sub unu sola flago?     Oppure Dio contrasta l'unificazione di popoli, il costituirsi di una sola cultura sotto una sola bandiera?
    Ĉu Dio sin sentas minacata de la teknologia kaj scienca krestoj? Aŭ ĉu tiuj ĉi, kvankam ne eviteblaj kaj nepraj kaj fruktodonaj, ĉiam entenas spurojn de kontraŭdia veneno?     Forse Dio si sente minacciato dalla crescita tecnologica e scientifica? Oppure queste, sebbene
inevitabili e necessarie e utili, tuttavia contengono sempre tracce di veleno contro Dio?
    Ĉu ni ne rajtas inventi aliajn interpretojn? Se jes, inter tiuj ĉi kaj tiuj, kiu la plej taŭga al la rajtigo de la funkcio de Esperanto kaj en harmonio (aŭ misharmonio) kun la Pentekosto? La demandoj, pli akademiecaj ol influaj, estas sugestataj de la sinteno de iuj franĝoj de esperantistoj kiuj iam serĉis apogon en tiu biblia legendo:     Abbiamo noi il diritto di inventarci altre interpretazioni? Se sì, fra queste e quelle, quale la più propizia alla funzione dell'Esperanto e più in sintonia (o in contrasto) con la Pentecoste? Le domande, più accademiche che influenti, nascono dall'atteggiamento di alcune frange di esperantisti che un tempo cercavano appoggio in questa biblica leggenda.
    "1 Super la tuta tero estis unu lingvo kaj unu parolmaniero. 2 Kaj kiam ili ekris de la oriento, ili trovis valon en la lando Sinar, kaj tie ekloĝis. 3 Kaj ili diris: Venu, ni faru brikojn kaj ni brulpretigu ilin per fajro. Kaj la brikoj fariĝis por ili ŝtonoj kaj la bitumo fariĝis por ili kalko. 4 Kaj ili diris. Venu, ni konstruu al ni urbon kaj turon, kies supro atingos la cielon, kaj ni akiru al ni gloron, antaŭ ol ni disiĝos sur la supraĵo de la tuta tero. 5 Kaj la Eternulo malleviĝis, por vidi la urbon kaj la turon, kiujn konstruis la homidoj. 6 Kaj la Eternulo diris: Jen estas unu popolo, kaj unu lingvon ili havas; kaj jen kion ili komencis fari, kaj ili ne estos malhelpataj en ĉiò, kion ili decidis fari. 7 Ni malleviĝu do, kaj Ni konfuzu tie ilian lingvon, por ke unu ne komprenu la parolon de alia. 8 Kaj la Eternulo disigis ilin de tie sur la supraĵon de la tuta tero, kaj ili ĉesis konstrui la urbon. 9 Tial oni donis al ĝi la nomon de Babel, ĉar tie la Eternulo konfuzis la lingvon de la tuta tero kaj de tie la Eternulo disigis ilin sur la supraĵon de la tuta tero.
     "1 Or tutta ìa terra era un labbro solo e uguali imprese. 2 E avvenne, nel loro vagare dalla parte di oriente, che gli uomini trovarono una pianura nel paese di Sennaar, vi si stabilirono 3 e si dissero l'un l'altro: "Orsù! facciamoci dei mattoni e cuociamoli al fuoco", li mattone servi loro invece della pietra e il bitume invece della malta. 4 Poi dissero: "Orsù! costruiamo a nostro vantaggio una città con una torre, la cui cima sia nei deli, e facciamoci un nome, prima di disperderci sulla superficie di tutta la terra". Ma il Signore discese per vedere la città con la torre che stavano costruendo i figli dell'uomo. 6 E il Signore disse: "Ecco ch'essi sono un sol popolo e un labbro solo è per tutti loro; questo è il loro inizio nelle imprese; ormai tutto ciò che hanno meditato di fare non sarà loro impossibile. 7 Orsù! discendiamo e confondiamo laggiù il loro labbro, di guisa che essi non comprendano più il labbro l'uno dell'altro". 8 II Signore li disperse di là sulla superficie di tutta la terra ed essi cessarono di costruire la città. 9 Per questo il suo nome fu Babele, perché colà, il Signore mescolò il labbro di tutta la terra e di là il Signore li disperse sulla superficie di tutta la terra".
    Ĉiu el ni engaĝiĝas, eble ne nur de nun, por trovi ĝustan legadon de tiu epizodo-fantaziaĵo.     Ciascuno di noi, forse non da oggi, si impegna per trovare la giusta lettura di questa storia-leggenda.
    Jen tiu unuafrapa: Dio timas la unuiĝon de la homoj, Dio malhelpas ilian interkunlaboradon. Dio malamas ke homoj parolu nur unu lingvon. Tro da potenco je dispono de la homidoj! (Ĉu Dio kontraŭ la Europa Unio?). Tiu rakonto ŝajnas inventita kontraŭ Dio: ĉu ĝi estis konfekciita de nekonscia ateismemulo? Ĉi tie la monoteismo (Javeista. Temas fakte de ero javeisteca, laŭ analizantoj de la biblia teksto) sin mallerte malbeligas. Eksterŝerce, devas esti vere ke Javeismo kunigante erojn de diversaj legendoj kaj la tuton lanĉante kontraŭ la Babionanoj ne vidis ke mem tretas siajn piedojn: heterogeneco de la celoj: iu eliras por ĉasi kaj restas ankaŭ ĉasata!     Ecco la più immediata: Dio teme l'unità dei popoli, Dio impedisce la loro collaborazione. Dio non accetta che gli uomini parlino una sola lingua. Troppa potenza a disposizione dei figli degli uomini! (Dio contro l'Europa Unita?). Questo racconto sembra inventato contro Dio: è stato forse confezionato da un inconscio propenso all'ateismo? Qui il monoteismo (Javista. Si tratta infatti d'un testo javista, secondo i sezionatori del linguaggio biblico) incautamente fa brutta figura. Fuori scherzo, deve essere proprio vero che lo Javismo, mettendo insieme diverse leggende e lanciando il tutto contro i Babilonesi, non s'accorge di tirarsi la zappa sui piedi. Eterogenesi dei fini: uno esce per cacciare e viene anche cacciato!
B. Ĝis antaŭnelonge (la fino de la deknaŭa kaj komenco de la dudeka jarcentoj), kiu el teologiaj katolikaj fakultatoj kuraĝus forlasi la kronikan historian interpreton de la Sanktaj Patroj? La Patroj amasigas ĉiujn en la historian realecon de la rakonto. B. Fino a poco fa (tra fine del diciannovesimo e l'inizio del ventesimo secolo), quale università ecclesiastica avrebbe avuto il coraggio di abbandonare la storica-realistica interpretazione dei Santi Padri? I Padri si ammassano tutti nel realismo storico.
    Vere estis unu, Sankta Gregoro el Nisa, kiu ekdubis; dubis, ne pri la historieco de okazaĵo ho ve!, sed pri la signifo de la "lingvokonfuziĝo": por li tiu frazo signifas konfuziĝon de la animoj pro disopiniada stato farita kverelo kaj lukto kaj milito ktp. Sed li estas unika.     Veramente ce ne fu uno, San Gregorio di Nissa, che ebbe dei dubbi: dubbi, non sia mai sulla storicità del fatto, ma circa il significato della "confusione delle lingue": per lui quella frase significa confusione degli animi per la diversità di intenti che diventa contrasto e lotta e inimicizia. Ma è l'unico.
    Hodiaŭ bibliistoj (ne la oficiala instruado de la eklezio kiu bonŝance evitas sin esprimi pri tiaj puraj sciencaĵoj) diras:     Oggi i biblisti (non l'ufficiale insegnamento della chiesa che per fortuna evita di pronunciarsi su questi aspetti puramente scientifici) dicono:
    a) La rakonto estas inventita por spite amuziĝi, kaj abomenigi, elspeze de Babilonanoj, tiom fieraj pri sia kulturo kaj ĝiaj signoj: Via Entemenaki-Zigurat "la pordo de la tero kaj de l'cielo?" ne instigas unuiĝon sed konfuziĝon-disiĝon! Kaj por subteni tiun akuzon, la verkisto aŭ verkistoj aŭ refaristoj aŭ tekstapudigistoj faris ideologian misuzon de lingvo: oni, fakte, intence plenumas lingvan misfaron ŝajnigante kredi ke la vorto "babel" etimologie devenas de la triliteroj Bälal = konfuzi. (Ankaŭ nia Zamenhof foje manipulas la signifon de radikoj, sed pro aliaj celoj kaj sen ŝajnigoj...).
     a) Il racconto è inventato per divertirsi, e far disprezzare, alle spalle dei babilonesi, tanto orgogliosi della loro cultura con i suoi simboli: Il vostro Zigurat - Entenemaki "la porta della terra e del cielo" non produce unione ma è frutto di confusione-disunione! E per sostenere questa accusa, lo scrittore o gli scrittori o gli arrangiatori fecero un uso ideologico della lingua: viene infatti compiuto intenzionalmente un errore fingendo di credere che la parola babel provenga da Bälal = confondere. (Anche Zamenhof manipola le radici,   ma per tutt'altri scopi e senza infingimenti).
    b) Kvankam ne klaras kian pekon estas plenumantaj la popoloj kuniĝintaj, ili vere pekis kaj Dio estas bildigata kiel kaŭzanto de tio kio jam okazas en la psiko kaj inteligento de la homo: konfuziĝemo kaj erariĝemo. Tiu punanto estas imagita kvazaŭ Binladen softan: anstataŭ ol lanci Boingojn aŭ fulmojn, li limiĝas apenaŭ modifi la gloton de parolantoj. Dio, do, ne rifuzas la lingvoplurecon, sed la pekon: la afero lingvo estus nur preteksto, aŭ simbolo. Tiom veras tio, ke la sama(j) autoro(j) en la ĉapitro tuj antaŭa eksplicite diras ke la popoloj de la insuloj jam ope parolis sian lingvon: do la plureco jam ekzistis. Kondiĉe ke la aŭtoroj, se vere pluraj, la duaj ne sciis kion skribis la unuaj.     b) Sebbene non si precisi quale peccato stiano commettendo i convocatisi, essi hanno veramente peccato e Dio è descritto come causa di ciò che si è già verificato nell'animo e nella psiche: obnubilamento con propensione all'errore. Questo castigatore è immaginato come un blando Binladen: invece di scagliare Boings e fulmini, si limita a modificare la glottide dei parlanti. Dio, pertanto, non rifiuta la pluralità delle lingue, ma il peccato: la faccenda lingua sarebbe un puro pretesto, o simbolo. Tanto è vero che lo stesso (o gli stessi) autore nel capitolo precedente esplicitamente dichiara che i popoli delle isole parlavano ciascuno la propria lingua: dunque la pluralità delle lingue già esisteva! Amenoché gli autori, se veramente diversi... i secondi non sapessero quello che avevano scritto i primi!
    c) Pli eksplicite. La lingvoj estas pura preteksto, pura metafora: al la konfuziĝo de la multaj lingvoj estas komparata la disunuiĝoj spiritaj provokataj de la imperioj babilonecaj. Je similaj frazoj-konceptoj sin servis ankaŭ la babilonanoj mem, kvankam celantaj al alia instruado: en surŝtonaj ĉizaĵoj, babilonanoj por diri "submeti kaj unuigi popolojn sub unika imperio" uzis metaforon tian "igi popolojn je unu sola lingvo", dum oni ne legas ke ili kutimis altrudi sian lingvon kiel unikan lingvon.     c) Più esplicitamente: le lingue sono puro pretesto, pura metafora: alla confusione delle molte lingue è paragonata la disunione degli spiriti provocata dagli imperi di tipo babilonese. Di simili frasi-concetti si servono anche i babilonesi stessi, sebbene per trasmettere informazioni di altro tipo: su iscrizioni su pietra, i babilonesi per dire "sottomettere e unire i popoli sotto un solo dominio" usano la metafora: "rendere i popoli di una sola lingua", mentre non si legge che essi imponessero la propria lingua.
    Estas opiniantoj ke Dio kontraŭstaras la civilan kaj alispecan progreson ... Kaj do ni devus admiri kaj ekzalti Prometeon kiu rabis la fajron el Olimpo por ĝin donaci al la homoj. Sed tio estus tro kontraŭa al Dio kreanta kaj ĉion disponiganta avantaĝe de la homoj. Tro kontraŭa al la Dio perizomanta kaj ĉielarke irizanta...     Ci sono di quelli che pensano che Dio si opponga ad ogni progresso civile o di altra specie ... E appunto per questo noi dovremmo ammirare Prometeo che trafugò il fuoco dall'Olimpo per trasmetterlo agli uomini. Ma ciò sarebbe contrario al comportamento di Dio creatore e benefattore dell'uomo. Troppo contrario al Dio che fa il perizoma e colloca all'orizzonte l'arcobaleno ...
    d)    Sed ene di tiu lasta interpreto eblas ankaŭ: ke la aŭtoro antaŭvidas, kaj do singardigas, ke ĉiuspeca progreso, en si mem bona kaj de Dio benata, emas detrui la naturan kaj spontanan tendencon al religiemo kaj igi la homojn sendependemaj el Dio kaj el moralo anstataŭ ol responsaj regantoj de siaj liberaj elektoj.     d) Ma all'interno di questa interpretazione è possibile anche che l'autore preveda, e dunque avvisa, che assieme al progresso, in se stesso buono e da Dio benedetto, può affievolirsi la naturale e spontanea tendenza alla religiosità e spingere gli uomini all'indipendenza da Dio e dalla morale anziché responsabili amministratori delle proprie libere scelte.
    Se oni atente vidas la rakonton en la kadro de la intencoj de la redaktoraro, tia interpreto akiras pluson ĉar enhavrakonto estas la lasta el longa serio de negativaj eventoj en kiu oni priskribas la sinsekvon de eksterrajtaj liberiĝoj el Dio. En tiu kazo, la afero "lingvo" vere fariĝus kaj restus nur komparo kaj metafora aŭ preteksto.     Se bene si osserva e si inquadra il racconto nelle intenzioni della redazione, questa lettura acquista ulteriore valore dal fatto che esso ultima la serie negativa degli illegittimi affrancamenti da Dio. In questo caso, la faccenda "lingua" diventerebbe e resterebbe veramente una metafora o un pretesto.
    e)    Ĉu eblas aliaj interpretoj? Jen unu favora al ni esperantistoj: Dio volas la unuiĝon de la popoloj jes, sed ne la perfortitan unuigon entruditan de la imperia potenco de Babilonio; Dio favoras al la komuna lingvo jes, sed ne al tiu ruze enŝovita de la potencoj ekonomiaj kaj teknikologiaj ktp. Estas nia celo kaj ideologio de Esperantistoj. Sed tiam la lingvoplureco ne più videblas kiel puno kaj kondamno.     e)    E' possibile qualche altra interpretazione? Eccone una favorevole a noi esperantisti. Dio vuole l'unificazione dei popoli certamente, ma non quella imposta dalla potenza imperiale di Babilonia; Dio è favorevole ad una lingua comune certamente, ma non a quella prepotentemente introdotta dal potere economico e tecnologico, ecc. e questo fa parte del nostro scopo e dei nostri ideali... Ma allora non è più possibile vedere la pluralità delle lingue come condanna.
    f) Alia, kaj fina, interpreto. La aŭtoro provas komprenigi kiel povas kunekzisti la Dio unika kun la diverseco de la popoloj, posedanta siajn dion aŭ diojn. Signifigas la biblikompilanto: "Dio estas unika kaj ekskluziva kvankam la lingvoj multas ĉar ĉiuj lingvoj devenas el lia volo"; kaj por tion demonstri fantazias aŭ profitas legendon...     f)    Un'altra, per ultima, interpretazione. La redazione vuole far comprendere come possano coesistere il Dio Unico con la diversità dei popoli, ciascuno con i suoi dei o dio supremo. Il compilatore vuole che sia significato: "Dio è unico ed esclusivo sebbene le lingue siano molte poiché queste provengono dalla sua volontà" e per dimostrare ciò fantastica o ricorre a leggende.
    Ni dirus hodiaŭ: la diverseco de kulturoj rajtas ekzisti kaj meritas respekton ĉar ili estas frukto de la dia vervo: ĉiuj kultoroj tamen, kvankam lingve diversaj, fiksu la atenton al li, la vere Unikulo! Plureco de lingvoj kaj kultoroj en unika morala kodo, jen la tereno de Esperanto!     Noi oggi diremmo che la diversità delle culture ha ragione di essere e merita rispetto perché frutto della divina verve: tutte le culture, tuttavia, sebbene con lingue diverse, fissino l'attenzione a Lui, il veramente Unico! Pluralità di lingue e di culture in un comune e unico codice morale. Ecco il terreno dell'Esperanto!
C. En tiu lasta interpreto oni vidas, eĉ pli klare, ke la celo de la rakonto ne estus la mallaŭda punaĵo aŭ eduka eltenemo, flanke de Dio, de la fenomeno de lingvoplureco, sed la fenomeno estas aludo al alia fenomeno: la malakordo inter homoj. Tio trovas apogon en la rakonto mem kiam oni vidas ke la decido konstrui (ĉu defio malrespekta al Dio?) okazas kiam la popoloj parolas la saman lingvon kaj la komunikado funkcias kun plej perfekta komunikilo: Se tio okazus post la multobliĝo de lingvoj, kia trafo kontraŭ la plureco de lingvoj! Dedukteblas do: La lingvoj tute ne entreniĝas en la defia decido konstrui: la bono aŭ la malbono naskiĝas en la koro kaj ne de la lipoj!
 C. In quest'ultima interpretazione traspare, in modo ancora più chiaro, che lo scopo del racconto non è la punitiva imposizione o un'educativa sopportazione del fenomeno della pluralità delle lingue, ma il fenomeno allude ad altro fenomeno: i disaccordi tra gli uomini. Questo trova appoggio nel racconto stesso quando ci si accorge che la decisione dì costruire (sfida contro Dio?) avviene quando i popoli parlano la stessa lingua e quindi la comunicazione funziona con il più perfetto degli strumenti. Se ciò fosse accaduto dopo la moltiplicazione delle lingue, quale colpo contro la molteplicità delle lingue! Si deduce, pertanto: le lingue non c'entrano nella presuntuosa decisione di costruire: il bene e il male nascono dai cuore e non dalle labbra!
    Kaj se ni relegas atente la rakonton oni vidas ke la popoloj intencas konstrui por poste forlasi la lokon (antaŭ ol ni disiĝos sur la supraĵo de la tuta tero, laŭ la traduko-interpreto de Zamenhof, kie la disiĝo estas perceptigata kiel ilia decido). Prie, pri la tradukoj de tiu hebrea teksto okazas kuriosaĵo: unu katolika biblio (la Nuovissima Versione dai testi originali, kaj ankaŭ tiu de la Nova Mondo) diras: ek, faru al ni gloran nomon por ke ni ne estu disigitaj sur la supraĵo de la tuta tero. (Komento: ĉi tie la evento "disiĝo" estas vidata kiel nepreco kaj altrudo: tiuj homoj emas esti frate kunloĝe kunlaborantaj.     E se poi si rilegge con attenzione il racconto si vede che i popoli intendono costruire per poi abbandonare il luogo (prima che ci disperdiamo sulla faccia della terra, secondo la traduzione di Zamenhof, dove la dispersione viene fatta percepire quasi loro decisione). A proposito, circa la traduzione di questo passo accade una curiosità: una bibbia cattolica (la Nuovissima Versione dai testi originali) dice: "Orsù! Costruiamo a nostro vantaggio una città con una torre, la cui cima sia nei cieli, e facciamoci un nome, per non essere dispersi sulla superficie di tutta la terra". (Commento: qui la dispersione è vista più come una scelta che una imposizione. Che questi uomini preferissero collaborare abitando nello stesso luogo?)
    Kial do Dio kontraŭas? Ankaŭ la traduko de Giovanni Luzzi ŝajnas nuanci same kiel tiuj lastaj "por ke ni ne estu disigitaj...". Kondiĉe ke la redaktoroj ne intencis diri ke Dio devigas la homojn popoli la tutan teron sen nostalgiaj maliberigecaj ligoj kun famaj turoj kaj urboj definitivaj! Reeĥo de la "fruktu kaj multiĝu, kaj plenigu la teron".
     E perché Dio sarebbe contrario? Anche la traduzione di G. Luzzi sembra interpretare "perché non siamo dispersi". Amenoché i redattori non intendessero dire che Dio costringe i popoli ad abitare tutta la terra senza nostalgici impedienti legami con torri e città famose: chiara eco del "crescete e moltiplicatevi, e riempite tutta la terra".
    Ĉu kelka el tiuj interpretoj povas helpi por pliefike kompreni la Pentekoston? Alie dirite: la Pentekosto povas bezoni iun ajn el tiuj interpretoj por esti komprenata ĝismedole? Aŭ ĉu la Pentekosto havas ekskluzivan signifon kun nenia rilato al la Babelturo? Ĉu eluzi Babelon por plikreskigi la plusojn de la Pentekosto enkadrigas inter la pravigeblaj kaj fruktodonaj operacioj?     Qualcuna di queste interpretazioni può aiutare a comprendere più profondamente la Pentecoste? In altro modo: la Pentecoste ha bisogno di qualcuna di queste interpretazioni per essere compresa fino in fondo? Oppure la Pentecoste ha un significato tanto esclusivo da non avere alcuna relazione con la Torre di Babele? Adoperare la Torre di Babele per crescere l'importanza della Pentecoste si inquadra tra le operazioni legittime e fruttuose?
    Se la Pentekosto estas konsiderata ankaŭ kiel reunuiĝo de la homaj lingvoj, tiam utilas kapti ion el tiu lingvokonfuziĝo. Sed, male, se la Pentekosto estas la dono de la Dia Spirito kaj la reunuiĝo de la spiritoj en la orientiĝo al Dio, tiam tiu "ni aŭdas ĉiu en sia dialekto, en kiu ni naskiĝis (ĉiuj interpretoj pri tiuj vortoj samvaloras)", ... eĉ tie ĉi la lingvoj fariĝas nur simbolo pri tio kion la Spirito faras en la koroj... La unikeco de la kredo en Jesuo Sinjoro, ne malaprobo de multiĝo de ligvoj kaj postulo de helplingvo!     Se la Pentecoste viene considerata anche come aspirazione all'unificazione delle umane lingue, allora è certo lecito servirsi di quella confusione delle lingue. Ma se, al contrario, la Pentecoste viene vista esclusivamente come il dono dello Spirito e l'unificazione degli spiriti nell'orientamento a Dio, allora quel "noi udiamo ciascuno nella sua lingua nativa (in qualunque modo si interpretino queste parole)", ... anche qui le lingue si fanno simbolo di quello che lo Spirito fa nei cuori: la unicità della fede in Gesù Signore.
    Kiu interpreto pliutilas al nobleciĝo de Esperanto? (kvazaŭ Esperanto elvokiĝus el mistika sfero kaj tial gajnus pli da konsentoj)?     Quale interpretazione è più utile ai nobili fini dell'Esperanto? (quasi che l'Esperanto fosse evocato e ispirato da un mistico alone e per questo si assodasse più fortemente nei consensi)?
    Eble neniu. Prefereblas vidi Esperanton nur kiel solvon pri problemo de la homa kunvivado tute interpretenda lime de si men, kaj nebezona je alvoko al supernaturaj eventoj foje tro libere interpretataj.     Forse nessuna. E' preferibile vedere l'Esperanto che risolve solo un problema di convivenza umana, interpretabile nei suoi scopi, non bisognoso di vicinanze soprannaturali, non sempre confacenti con la religione rivelata.


CRONACA SEMISERIA INTORNO AL CONGRESSO DI PIETRASANTA
DUONSERIOZAJ KRONIKAĴOJ PRI KONGRESANTOJ EN PIETRASANTA

    All'improvviso, sulla soglia della Villa Aurora, al momento della partenza ti dicono: "allora il pezzo di colore lo fai tu, come d'accordo!"
     Abrupte, ĉesojle de Villa Aurora kie gastis nia kongreso, ĝuste en la ekveturiĝo, alvenas al miaj oreloj: "Certe, do, la kolorkroniko pri la kongreso estas via tasko laŭakordite!"
     D'accordo? Si vede che ci siamo messi d'accordo, penso io sebbene mi sia sfuggito dalla memoria! Ed io, per non fare l'ennesima senile brutta figura, dico alloccamente. Va bene!      Laŭakordite?  Eble ni tiel intertaskiĝis, mi ekpensas, kvankam tio forfuĝis el mia memoro; kaj mi, por eviti plulasi impreson de senila forgesemo, respondas stultulete: Estu tiel!
    A dirlo sono Serenella e Serio. Serenella che certamente sta dispensandosi da un suo compito, forse per evitare di apparire attorniata, su Katolika Sento, di redazionali errori di stampa, e il solito Serio che, oltre a dirigere (benissimo, certo!) il congresso nei minimi particolari, aggiunge la non rara virtù di parlare sempre, di spiegare in lungo e largo anche quando più nessuno ascolta:     Tion dirantoj estas Serio kaj Serenella. Serenella kiu eble provas transdoni sian taskon, eble por ne pluaperi, en Katolika Sento, plenigita de redaktoraj preseraroj kiel en siaj brilaj raportaj memorigoj pri Don Gnocchi; kaj la kutima Serio kiu, krom estrumi (trebone, certe) eĉ la minimumajn kongresajn aferojn, dotiĝas je la virto de longa kaj senblokiĝa parolada eksplikademo eĉ kiam neniu plŭ aŭkultas:
    Oh! se egli avesse udito le raccomandazioni a sua moglie. "Signora Lucia, davvero non riesce a cucire la bocca al marito!"     Ho, se li aŭdintus la rekomendojn al sia edzino: "Sinjorino Lucia, ĉu vere vi ne provis suturi la buŝon al via edzo?"
    E' vero, ci sono sempre novità più belle che esplodono di solito a tavola: prima del pranzo "ni kantu la antaŭmanĝan preĝon", e subito dopo il primo boccone, ecco una informazione che varia il programma, alla pietanza la rettifica. E un po' dopo i barzellettistici interventi di Sarandrea. Già Sarandrea: è difficile capire quando scherza e quando parla sul serio. A certuni egli, tutto serio e sbrigativo, racconta che la signora Antonella veleggia intorno ai 46 anni e noi costretti, per far combaciare il nostro giudizio con l'evidenza, a toglierne almeno dieci!     Vere okazas ke estas ĉiam novaĵoj kiuj kutime eksplodas en la tablomanĝaj horoj: Antaŭmanĝe "ni kantu la antaŭmanĝan preĝon", kaj tuj post la unua bongustaĵo jen informo modifanta la programerojn, sed kun la entabligo de la dua plado jen la rektifiko; kaj iom poste jen spritaĵaj intervenoj de Sarandrea. Ja pri Sarandrea: malfacilas distingi, almenaŭ je spritaĵkomenciĝo, distingi kiam li ŝercas el kiam li seriozas. Al kelkaj li, tute serioze kaj senbruska ĝeniĝo, rakontas ke sinjorino Antonella velas najbare de la kvardeksesa jaro dum forumetejaj babilantoj, por alproksimigi sian juĝon al tiuj sinjorinaj aspektoj estas devigitaj je ili depreni almenaŭ dek!
    Per fortuna, e a suo riscatto, eccolo impegnato nella noiosa parte burocratica (registrare incassare...), che svolge rendendola divertente e allegra per tutti!      Bonŝance, kaj je sia elaĉeto, jen li daŭre enprofundiĝas en la malfantazian taskon de burokratecaj kongresaj aferoj (registri, enkasigi, leki por afranki, ĉie budiĝi...), kiun li plenumas ĝin farante amuzigan kaj gajdonan por ĉiuj.
    Un pezzo di colore? Ecco, mi aiuta il nonvedente Mantaut, che si esprime come se avesse gli occhi di una lince, ed ha una battuta per ciascuno e bacia tutte le donne dicendo a ciascuna. "Donna baciata, donna conquistata!". E ciascuna crede d'avere fatto colpo mentre poi in disparte egli domanda al suo accompagnatore: sarà nonna o bisnonna?     Kiaj kolorpeco aŭ spritkronikaĵoj? Min, tiubezone, helpas nevidanta Mantaut, kiu parolas per esprimoj linkokulaj, kaj kisas ĉiujn virinojn dirante al ĉiu"virino kisita, virino konkerita!"; kaj ĉiu el tiuj, en la festa allogo, opinias esti frapanta tian homon, dum li predemandas sian akompananton: ĉu temas pri avino aŭ bisavino?
    A proposito di donne, anzi di ragazze, ecco la Paola, risuscitata (da una lunga malattia, davvero!), che si impegna, allontanando i fumatori puzzanti di vomitoso fumo, a dubitare della sua attuale crescente floridezza, mentre per tutti è certo che ella sarà un futuro sostegno dell'UECI.      Se plu paroli pri virinoj, plejekzakte pri fraŭlinoj, diversloke enpaŝas Paola reveninta el timiga malsano kiun ŝi engaĝiĝas, malproksimigante la fumantojn je haladza odoro, dubi kaj dubigi pri sia aktuala pliiĝanta florideco dum ĉiuj certas ke si estos vigla subteno de nia UECI-a movado.
    A proposito di UECI e del prossimo rinnovamento delle cariche societarie, c'è chi raccomanda che la prossima volta ci siano degli eletti supplenti: Che non succeda come in questa ultima tornata governativa durante la quale, per la scomparsa di Antonio Cappello, si dovette cooptare qualcuno... Daminelli, ad esempio, che ora tutti vogliono fare presidente! Anche perché riesce a dialogare con vescovi e cardinali! E soprattutto perché riesce a venire a congresso con due simpatiche donzelle. Già, una di queste (non facciamo il nome) ha meritato il premio per l'impegno per l'esame di primo grado. I benevoli maligni commentano: "Chi può dire che oltre l'impegno non abbia influito anche lo smagliante sorriso?"
     Rilate UECI-n kaj baldaŭan voĉdonadon por la societaj enoficigotoj, oni rekomende instigas ke el la venontaj balotoj eliru ankaŭ suplentoj pretaj ŝtopi eventualajn estrartruojn: ke ne okazu same kiel en ĵusa pasinto kiam, pro la bedaŭrata forpaso de Antonio Cappello, oni unuanime kooptis hazardan ulon, Daminelli... kiun nun oni volas prezidanto! Eble pro tio ke li scias kiel dialogi kun episkopoj kaj kardinaloj kaj, precipe, ĉar li sukcesas kongresi kun du simpatiaj akompanantinoj. Ja, unu el tiuj (ne farenda nomo!) merite ricevis gratifikon pro sukceso en la unuagrada ekzameno. La bonvolaj malicetoj komentis: "Ĉu tion influis nur ŝia engaĝiĝo aŭ ankaŭ ŝia brilplena rido?"
     Tra i sorrisi, sempre a cordiale disposizione di tutti, brilla quello di Mariolina (dei Conti di Cormano). Oh io l'ho sentita accalorarsi a tavola per motivi... politici e l'ho vista rotolare a terra mentre attraversava il cortile. Nessuna donna, credo, sa cadere come lei! Tutti attorno con sguardi soccorrevoli, mentre lei si alza rammaricandosi soltanto di dover raccogliere i cocci dei vasi preparati per festeggiare due coppie esperantistiche, ab immemorabili presenti nei nostri congressi (Maddalena e Mario Gedda di Vercelli, e Clara e Gaetano Gubbioli di Bologna).     El ĉiuj ridetoj, ĉiam elkora kaj simpatiiĝanta al ĉiuj, brilas ankaŭ tiu de Mariolina (de la Conti de Cormano). Ho, mi ŝin vidis ekscitiĝinta en ... pripolitikaj diskutoj, kaj mi ŝin vidis falruliĝanta laŭ la korta slabopavimo. Neniu virino, laŭ mi, scias fali kun tioma perfekta arta stilo! Samideanoj alkuras, ŝin ĉirkaŭante kun kompataj rigardoj, por helpi, sed ŝi delice malproksimigas ĉiujn bedaŭrante nur ke mem devas rikolti rompitaĵojn de ŝiaj manportitaj terakotoj: tiuj devis servi por testi du esperanteskajn paroin, ab immemorabili partoprenantajn en niaj kongresoj (Maddalena kaj Mario Gedda de Vercelli, kaj Clara kaj Gaetano de Bologna).
     Costoro, tuttavia, vengono fe steggiati ugualmente con grande calore. Per l'occasione, durante il pranzo finale viene sventolata una pergamena con scritte colorale da cui viene letta, davanti alle bocche aperte dei festeggiati, la poesia di circostanza. Ah, dimenticavo: ora abbiamo il poeta del gruppo, il più che estemporaneo Ambrosetto padre.     Tiujn ĉi, bonŝance, oni laŭprograme festas kun granda korvarmo. Por la okazo, dum la tagmanĝo oni aperigas pergamensimilaĵon, el kiu estas legata cirkonstancan poemeton. Ha, ne estu ignorite ke la grupo nun, fine, havas sian poeton pli ol improvizan: tia estas Ambrosetto patro.
    Se Mariolina cade a terra, il marito Gianni invece, corre sempre... attacca striscioni, sventola bandiere, traghetta con la sua gloriosa auto (che non paga più il bollo per l'anzianità di vent'anni) congressisti quando arrivano, quando partono e quando si gita. Non ditegli: "ti offro qualcosa per la benzina", perché ti guarda e ride e ti allontana: Tutto per l'esperanto! Ora si sa che a Cormano i Conti ospiteranno i libri editi dall'UECI e provvederanno a portarne copie nei nostri congressi, pronti anche a fornire, brevi manu, occasionali richiedenti.      Se Mariolina montras sin kapabla artisme fali, ŝia edzo, male, alkuras daŭre, alkroĉas afiŝojn, flirtigas esperantecajn flagojn, transveturigas per sia glora aŭto (kiu jam ne pagas cirkulrajtigilon pro servodaŭro je dudekjaroj) kongresantojn kiam ili alvenas kiam ili forveturas kiam oni promenas... Kaj ne diru al li "vidu, mi volas rekompensi vian servon, almenaŭ por la benzino" ĉar li vin rigardas kaj ridetas kaj vin salutas: ĉio por Esperanto! Nun oni sciu ke en Cormano, en sia domo, la paro Conti gastigos la librojn eldonitajn (kaj eldonotajn) de UECI kaj prizorgos por ilin kunporti al kongresoj, pretaj ankaŭ ilin liveri, "brevi manu", al okazaj interesitoj.
    A proposito di libri, mentre scrivo mia moglie (l'ennesima Lucia, che ora ricambia i saluti indirizzatile da congressisti tramite il marito) mi mette sotto gli occhi Avvenire del 18 settembre, dove si parla del congresso UECI di Pietrasanta: in esso si dicono belle cose per esperanto e esperantisti, "ma non accenna ad un aspetto (dice non senza malizia mia moglie) che doveva prevalere: che l'esperanto si fa veicolo per la diffusione della cultura cattolica in ambienti diversi. Perché non si parla della presentazione del Kontraŭ Majstro Ĉerizo?... Non sarebbe stata questa una vera novità non dispiacevole a quei Pastori che sostengono l'esperanto? Chi ha fatto la velina?...". Chissà se mia moglie prova la tentazione di Santippe?
     Se paroli pri libroj, dum mi skribas tiujn notojn mia edzino (ankoraŭ unu plua Lucia, kiu nun reciprokas la salutojn senditajn de gekongresanoj pere de la edzo) metas antaŭ miaj okuloj artikolon de jurnalo Avvenire (18 sept. 2002), kie oni parolas pri la kongreso de Pietrasanta dirante belaĵojn pri esperantistoj kaj ilia kongrestemo Babelo. "Sed ĉi tie ne estas menciata, eĉ ne apenaŭ aludata, malicete diras mia edzino, aspekto laŭ kiu Esperanto devas fariĝi vehiklo por disvastigo de la katolika kulturo en esperantaj medioj iom foraj el religisentemo: kial la artikolo ne konigas la ĵusan - kongresmarĝene - prezentadon de Kontraŭ Majstro Ĉerizo?... Ĉu ne estus tio vera novaĵo kaj nemalplaĉa al niaj religiregantoj iomete simpatiantaj al Esperanto? Kiu kompilis kaj disdonis la porvelenan sciigon?". Ĉu mia edzino estas spertanta la tenton de Santipo?
     Vorrei trovare qualche critica, circa lo svolgimento del tema Babelo o almeno circa la logistica, sulle labbra di qualcuno. Tutti sono contenti, specialmente della passeggiata in trenino tra i sentieri della pineta. Ci assecondava il tempo, la seconda volta quasi piovoso, proprio adatto a far fluire sulle labbra versi della Pioggia nel pineto di D'Annunzio. Qualcuno vorrebbe scendere a calpestare quel sottobosco e provare se si sentono le stesse sensazioni.... Al ritorno qualcuno ancora accenna a versi della poesia. Ma qui avviene il curioso per la nota di colore: "Ma come, quella era la pineta della famosa Pioggia nel pineto?... Come ho fatto a passare in mezzo senza saperlo e percepirlo?", dice una simpatica trentina, che dal fondo del trenino non poteva udire il cicerone.     Utilus, pro tia kolorpeco, trafi en frustitojn, eĉ nur elkore flustemajn pri la disvolvigo de la kongresa temo Babelo aŭ almenaŭ pri la hotela loĝistiko, kaj malkovri kritikojn sur la lipoj de kelkaj: Male, ĉiuj kontentas, aparte pro la promenadoj, sur trivagoneta surpneŭa trajneto, tra la pinetaj padoj. Nin favoris eĉ la vetera etoso, la duan fojon, ĝuste taŭga por fluigi sur la lipoj la versojn de la Pioggia nel pineto de Gabrielo D'Annunzio, kiu al li estis inspirita sub tiuj pinaj arboj. Iuj trajnitoj volus eltrajniĝi por surpaŝi subarbejojn tiom inspirajn kaj konstati ĉu hazarde aŭdiĝu kaj ekscitiĝu la poemaj sensacioj. Reveninte, kelkaj daŭrigas ripeti poemajn versojn. Sed tiunpunkte okaza kuriozaĵo kiu nun helpas tiun ĉi kolornoton: ”Ĉu vere, diras sinjorino, tiu pinejo inspiris la renoman Pluvo en pinejo?... Kiom stulte mi paŝis tra ĝi sen tion sciiĝi kaj percepti?", konsternite diras afabla provincanino de Trento kiu en la vagonarfundo apenaŭ aŭdis forajn flustojn de la ĉiĉeronanto...
    Circa il tema Babele, c'è chi si lamenta perché certe interpretazioni hanno alquanto scombussolato il loro modo di leggere la Bibbia. Davvero nuova spinta all'UECI perché cominci a fare anche cultura... quella cultura che dobbiamo trasmettere a chi ci sta intorno nel mondo esperantista!
 Veramente viene fatta anche qualche critica più concreta. "Durante l'assemblea si impiegano due ore per discutere del bilancino (di 15.000 Euro circa) e una mezz'ora per la attività pratica relativamente agli indirizzi ideali del gruppo che dovrebbe ormai andare al di là del problema lingua ed imparare a dialogare, tramite l'esperanto, a vari livelli culturali..." Lo dice qualcuno ... in silenzio! 		    Pri la temo Babelo, estas kiuj plendas pro tio ke iuj pribibliaj interpretoj iom senorientas pri la maniero legi Biblion. Ĉu vere nova instigilo por ke UECI ekkulturiĝu kaj ni prepariĝu transdoni kristanismon per tiu kulturo per kiu IKUEanoj devas komuniki kun la mondo de esperantistoj?
 Estas, bonŝance, kiu deziras trafi en grumblaĵojn pli konkretajn. "Dum la societa asembleo oni malŝparas du horojn por diskuti bilanco-buĝeton (15.000 eŭroj ĉirkaŭ), kaj ŝparas malpli ol duonhoro pri praktika aktiveco rilate la direktojn de la grupo kiuj jam devus transiri la prilingvajn problemojn kaj lerni dialogi, pere de esperanto, dìversnivele". Tion signifas nediritaj... pensoj!
    Ci sono anche critici che, lodevolmente, si correggono. Ne conosco due che vanno al concerto di flauto solo per non mortificare gli artisti e si ripromettono di abbandonare alla chetichella la sala dopo le prime esecuzioni. Ma, invece, restano fino alla fine e chiedono il bis.
     Estas ankaŭ grumblemuloj kiuj, laŭdeble, rekrede opiniŝanĝas. Mi konas el tiuj du kiuj paŝas, en la obskura jam nokta vespero, al fora teatrejo por la flutista koncerto, nur por ne malplaĉi al la organizantoj kaj junaj koncertantoj, sed pretaj nerimarkite forlasi flutojn kaj flutistojn dum la plenumo de la unuaj pecoj, kaj male kaptiĝas el la delikata arto kaj restas ĝisfine por krii bis, bissss!
    Si potrebbe colorire il pezzo di molti altri colori... Ah, quel giovane francese di Lorena: Qualcuno forse non gli ha detto (solo per mancanza di coraggio!) che egli conosce bene l'esperanto e ha opinioni interessanti circa il significato della Torre di Babele, ma tutti hanno rilevato il suo ottimo gusto nel scegliersi la... compagna!     Oni povus riĉigi tiujn notojn per aliaj koloroj... Ah, tiu Lorena junulo: eble kelkaj ne lin komplimentis (nur pro manko de kuraĝo, certe) pri liaj parolata esperanto kaj interesaj opinioj pri la morala signifo de la biblia Babelturo, sed ĉiuj ne povis ne diri ke li havis bonegan guston en elektado de sia kompanjulino!
 Si potrebbe aggiungere che i nostri preti erano tutti senza giurisdizione, cioè come pesci fuori acqua. Se qualcuno voleva confessarsi, essi non potevano perché senza permesso. Io me ne sono tornato con i miei peccati!.      Oni aldonu, por plenigi la notkoloron ke niaj pastroj estis ĉiuj eksterleĝaj, nome fiŝoj eksterakvaj. Se iu volis sakramente sin liberigi el peko, de tiu ili ne povis ricevi konfeson pro manko de jurisdikcio. Mi devis reveni al mia urbo kun miaj pekoj!
    Vorrei far penetrare nell'indole della rappresentante della Lituania, la quale attraversa senza esitazione l'Europa in autostop. Avventurosa la donna o avventuroso l'esperanto?     Estas kiuj volus ankaŭ, same kiel mi, penetri en la sekretoj de la litova sinjorino kiu trairas Eŭropon, de unu limo al la alia, petaŭte. Aventurema virino kaj aventureca ankaŭ esperanto!
     Ehi, non dimenticare quello che morde e fugge, cioè Mons. Balconi che aspira ad evolvere gli esperantisti tanto quanto la ebraica deportazione in Babilonia contribuì a far crescere mentalità e la comprensione religiosa nel "resto fedele".     Hej, ne forgesu la mordanto-fuĝanton, nome Mons. Balconi kiu prelege aspiras evoluigi la katolikajn esperantistojn tiom kiom religie kaj kulture la hebrea restado en Babilono kontribuis evoluigi al novaj kulturkonceptado kaj komprenado pri sia religio la izraela restaĵo.
    E don Magnani lo vuoi dimenticare? Il don Duilio (l'appassionato mecenate) che dialetticamente si scontra con Gianni Conti perché il primo vede la necessità di convogliare gli UECIni nel congresso ecumenico di Rimini, per il prossimo anno, e l'altro li vorrebbe in un congresso a parte per evitare le defezioni perché ormai troppo sazi di Rimini. La discussione si chiude in favore di "tutti insieme a Rimini" perché gli astanti giurano che non diserteranno Rimini dove ormai sorge la cattedrale degli esperantisti cristiani!     Kaj ĉu don Magnani riskus esti forgesita? Don Duilio (pasia mecenato kaj ideologo pri Esperanto en Eklezio) dialektike batalis kun Gianni Conti ĉar la unua celas aldirekti, la venontan jaron, UECIanojn al la ekumena kongreso, la alia proponas propran UECIan kongreson pro antaŭvido pri troa sato pri Riminaĵoj kun tro nemalaltaj kostoj pro la tro longa restado en la loko. La diskuto fermiĝas favore al "Ĉiuj al Rimini" nur pro tio ke la asemblea ĉeestantaro kune promesas ke mem partoprenos en Rimini ĉe la katedralo de esperantaj kristanoj.
    Se ho tralasciato qualcuno, ciò accade solo perché costui si è comportato bene e perché qui non c'è più spazio: Un ultimo accenno, però, lo meritano coloro che andavano auspicando che nel prossimo congresso compaia, stampato, la religia vortaro di Jacobitti. Altro mi balza alla memoria, come Marsilio che alla discussione sul bilancio ha preferito, non da solo, stare a bearsi la vittoria di Barrichello; e Giorgio che, di matematica in matematica, stava quasi per darci la soluzione del teorema di Fermat...     Se kelkaj sin sentus forgesitaj, en tiu kolornoto, ili sciu ke tio okazas nur pro tio li mem sin bone kondutis aŭ pro tio ke ĉi tie mankas spacon. Lasta memoraĵo, tamen, meritu aludon: iuj auspiciadas ke en la venonta kongreso aperu, libre presita, la religia itala-esperanta vortaro de Jacobitti. Aliaĵo plu alvenas al memoro: ekzemple, Marsilio kiu ol diskuti pri bilanceto preferis, ne sen imitanto tamen, raviĝi pri la venko de Barrichello dum la grandpremio de Monza; kaj Giorgio kiu, el matematikaĵo al matematikaĵo, preskaŭ treniĝis trovi kaj transdoni solvon pri la teoremo de Fermat...
    Bella la compagnia, che sfata la diceria che fa degli esperantisti degli esseri un po' sopra e un po' fuori del normale.     Agrablas, fine, la ĉiam rekreiĝanta kompanio, kiu senkreditigas la suspekton ke esperantistoj ne estas normalaj homoj - ĉar ili vivus iom supre kaj iom fore kaj ion ekster - pozitive kaj negative - la tagordo.
    E alla fine, tutti in coro consentono: qui senza Serio e Duilio e Gianni non si va avanti!     Kaj, vere fine, oni reciproke salutas konsentante, apertvorte aŭ kapsigne, ankoraŭ pluan fojon, ke sen Serio kaj Duilio kaj Gianni nia UECI eble malfacilus ne ekhalti.
Armando Zecchin Armando Zecchin



IL MIO AMICO FEDELE

Odio fare necrologi e a leggerli mi rattristano, questo invece è un ringraziamento ad una persona, per me, eccezionale: Fedele Russo.

     Ci eravamo conosciuti durante il Congresso di Torino del 1991, il primissimo congresso esperantista al quale ho partecipato.
     Abbiamo subito fatto amicizia, io gli raccontavo delle mie entusiaste impressioni su quel congresso che aveva fugato tutte le mie perplessità sulla funzionalità di questa (per me) nuova lingua. Lui mi raccontava della sua bella Livorno e della propria collina da poco acquistata con grandi sacrifici, da dove si vede tutta la città, con sulla cima un vecchio mulino a vento del 1500, tutto in pietra dalla perfetta forma circolare e con le relative grosse macine, ora in parte diroccato, ma che ancora maestosamente si eleva sulla collina.
     Ricordo che mi raccontava con animazione circa i lavori di dissodamento di quella terra ancora vergine, delle piante che aveva messo a dimora, delle casette che vi stava costruendo e tutto ciò con le sue mani!
     In seguito, partecipando ai vari congressi, immancabilmente ci ritrovavamo, io gli raccontavo del mio giardino esperantista e lui della sua grande collina, con le descrizioni dei numerosi nuovi lavori effettuati e dei vari ostacoli che ha dovuto affrontare per difendersi da vicini furbastri che con inganni volevano appropriarsi dei suoi terreni. Naturalmente ad ogni incontro, insistentemente, non dimenticava mai di invitarmi a vedere il suo "paradiso terrestre", «Vieni Gianni con tua moglie» diceva «ho piacere di farti vedere cosa sono riuscito a ricavare da quella intricata boscaglia!».
    E sempre, mi ripromettevo d'andarlo a trovare appena mi sarebbe capitata l'opportunità.
    Finalmente, con il Congresso a Marina di Pietrasanta, questa opportunità si è concretizzata.
    Non vi descrivo la sua felicità di poterci avere come ospiti e la nostra meraviglia di scoprire una realtà molto superiore a quella descritta.
    Indicandoci una rigogliosa piantagione con decine di ulivi, «Vedete,» diceva «qui c'erano solo rovi ed erbacee, tutte queste piante quando le ho messe a dimora erano alte neppure mezzo metro, guardate ora come sono cariche di olive».
    Il suo viso si illuminava di gioia ed i suoi occhi brillavano.
    «A volte mi soffermo a guardare tutto questo ben di Dio» riprendeva «e mi viene da domandarmi con meraviglia come ho fatto a far tutto questo da solo, poi ringrazio il Signore che mi ha dato tanta salute e buona volontà».
    «Vedi Gianni» soggiungeva «noi in questo mondo produciamo e consumiamo, ma la cosa più importante però è di lasciare una traccia, un segno del nostro passaggio, ed è quello che sto cercando di fare!»
    Il nostro amico Fedele, dopo averci offerto un eccellente pranzo, preparato dalla sua bravissima moglie, ha voluto poi donarci ogni ben di Dio del suo paradiso terrestre: uva, pomodori, noci, mandorle e grosse fiasche di vino.
    Vengo poi a sapere che ha tre figli e che è riuscito con grandi sacrifici a farli studiare, uno come medico e due come musicisti al conservatorio.
    La cosa più stupefacente è che durante la sua vita lavorativa è stato un semplice dipendente dello Stato.
    Bravo Fedele, e pensare che ti sei sempre presentato assieme a noi come un piccolo uomo semplice e modesto, ma tu sei un grande e con la tua modestia e saggezza, hai da insegnare a tutti noi che troppo spesso ci pavoneggiamo!
Gianni Conti


RADIO VATIKANA ELSENDOJ EN ESPERANTO

La elsendoj okazas en tri tagoj de la semajno, en la sama horo 21,20' MET (19,20 UTC).
Dimanĉe - daŭro 9' 20" - frekvencoj: mezonde 527 kaj 1530 kHz; kurtonde 4.005 (74.90 m.), 5.880 (51.00 m.) kHz.
Merkrede kaj Ĵaŭde - daŭro 9' - frekvencoj: mezonde 1611 kHz; kurtonde 7250 (41.37 m.) kaj 9645 (31.10 m.) kHz.
Petu la senpagan sesmonatan program-bultenon. Skribu al: Radio Vatikana - Esperanto Redakcio, SCV - 00120 CITTA' DEL VATICANO.


IMPORTANTE: le quote associative all'UECI e all'IKUE per l'anno 2003, sono invariate

COMITATO CENTRALE U.E.C.I.

Presidente: Serio BOSCHIN, via Eritrea 8, 31100 Treviso, tel.-fax 0422.235381
Vice presidente e incaricata giovanile: Paola AMBROSETTO, via Emo, 9/C, 30173 Mestre (VE), tel. 041.534132 - fax 041.612516
Segretario generale: Armando ZECCHIN, corso Trapani 112, 10141 Torino, tel. 011.3852449
Cassa: presso San Paolo IMI Filiale 2 - Stazione FS - Piazza Duca d'Aosta, 18 – 31100 Treviso.
Consiglieri: don Duilio MAGNANI (Segretario per l'informazione), viale C. Zavagli 73, 47900 Rimini, tel.-fax 0541.26447
Ionne DE ANGELI BERTOZZI, via Quercioli 114, 54100 Massa (MC), tel. 0585.792066.
Giovanni DAMINELLI, via Lombardia 37, 20099 Sesto San Giovanni (Ml) - tel. 02.2621149
Giovanni CONTI, via F. Filzi 51, 20032 Cormano (Ml), tel. 02.66301958 – fax 02.66302110
Marsilio GUAZZINI, via Coletti 108, 47900 Rimini, tel. 0541.22993 -
Assistente Ecclesiastico: mons. Ciovanni BALCONI, p.zza Duomo, 16, 20122 Milano, tel. 02.878014 (ab.) - 02.8556274 (Curia);
Grafica e impaginazione di Katolika Sento: Mario GUILLA, via Benadir 62, 13100 Vercelli, tel. 0161.259397