EVANGELIO LAŬ TOMASO
(Esperantigo de Armando Zecchin kaj Silvia Garnero)

Por [mal]aperigi tekston alklaku ĝian titolon

Antaŭparolo

Inter la dekoj de apokrifaj evangelioj, aperintaj en la kristana medio ek de kelkaj dekoj post la akcepto de la kanonaj evangelioj, tiu laŭ Tomaso gajnas komunan kaj interretan aktualan atenton pro diversaj motivoj: unue pro tio, ke ĝi estis komplete konita nur en la moderna epoko, nome en la unua duono de de la pasinta jarcento (malkovrita en Nag Hammadi, egipta vilaĝo, en 1945), due pro tio, ke ĝia fama ero ofertis, kvankam erare interpretita, pretekston por ke en The da Vinci Code Jesuo kaj Magdalena fariĝis geedzoj, kies filino originis la romanecajn intrigojn kiujn Dan Brown kredigis inspiritaj de historiaj dokumentoj; trie ĉar tiu evangelio rajte estas alkalkulita, kun tiu de Judaso, plej eminenta inter la gnostikaj skriboj, kiuj prezentas kristanismon tute alian se komparatan kun tiu de la Nova Testamento. La gnozo faris el Jesuo ĉiela spirito (eono) enprizoniĝinta en la korpo por instrui ke la korpo mem (kun ĉiuj ĝiaj tendencoj kaj bezonoj neescepte de la seksimpulsoj: kia veneno en la homa eroto!) estas la fonto de ĉiuj malbonoj: kaj ĝuste pro tio la Tomasa evangelio ne povus toleri ke la supera eono liberiganto de la homaro finiĝu en malŝatatan geedziĝon kaj generu per abomeninda seksumado.
La tradukintoj kaj komentintoj, sekvinte la koptan tekston, ĝin komparas kun la diversaj tradukoj, kiuj preskaŭ ĉiam feliĉe koincidas.

PRI LA EVANGELIO LAŬ TOMASO

Ni havas subokule apokrifaĵon, kiun foje oni mise konfuzas kun la alia de Pseŭdo-Tomaso “evangelio de la infanaĝo” (ĵus esperantigita de Gerrit Berveling por la revuo Dia Regno) kiu, fantaziinte pri la knaba vivo de Jesuo, faras lin infano aŭtoro de strangaj kaj morale dubekscitaj mirindaĵoj.
Oni nomas apokrifaĵoj kristanajn verkojn kies enhavo kongruas kun la instruoj ricevitaj de la apostoloj, kvankam historie multfoje neakordiĝantaj kun la kanonaj evangelioj. Kiam la apokrifaĵo distanciĝas kaj kontraŭas la komunan doktrinon, ĝi difiniĝas nekristana. Pro tio la evangelio laŭ Tomaso ne estas kristana verko ĉar sinkretisma kaj montranta spurojn de diversaj religioj, kaj super ĉio aperte trapikita de gnozaj doktrinoj.

HISTORIO DE LA VERKO

Pri ĝia ekzisto ni jam estas informitaj de aludoj de kristanaj verkistoj de la unuaj tri jarcentoj kiuj alarmas la eklezianojn pro greklingva evangelio laŭ Tomaso. Nun fine ni ĝin havas (ĉu nuran fragmenton aŭ la tuton?) kvankam nur en la kopta lingvo. Tiu ĉi konsistas el io malmulte pli ol cent diraĵoj (antikvagreke logia, kiel foje estis uzate ankaŭ en la esperanta traduko), numere variaj laŭ la tekstaj fakulaj dividoj. Pro la multenombraj koincidaĵoj de multaj diraĵoj kun tiuj de la kanonaj evangelioj, iuj fakuloj kredis ĝin identigebla kun la fama fonto Q, el kiu la kanonaj kaj aliaj apokrifaj evangelioj ĉerpintus. Fakte iuj tiom emfazis la malkovraĵon pri tiu dokumento, okazintan en la jaro 1945 ĉe la egipta vilaĝo Nag Hammadi laŭlonge de la rivero Nilo kie restis nealirebla laŭ dekok jarcentoj, ke ili kredis, ke ĝi povus esti la origina fonto de la evangelioj kanonaj kaj apokrifaj ĉiuspecaj. Sed, male, tiuj papirusaĵoj atribueblas al la komenco de la kvara jarcento kaj la verko datiĝas je la fino de la unua aŭ je unua duono de dua jarcento (100-120), dum la opinioj diskutas kun tro malsamaj solvoj. Nun la demando, pli retorika ol serĉanta respondon jam science kaj historie donita: ĉu la kanonaj dependas de tiu ĉi aŭ tiu ĉi dependas de la kanonaj aŭ ĉiuj dependas de alia fonto? Respondo jam solidigita: la sinoptikaj evangelioj finredaktitaj ekzistis jam ekde la ses-sepdekaj jaroj de la unua jarcento! Eĉ la simplaj stilformoj de la Tomasa gnostika evangelio estas frukto ne de primitiveco, sed la rezervita stilo de la gnostiko.

LA ENHAVO DE LA EVANGELIO DE TOMASO

La katolika kristanaro de tuj kontestis kaj rifuzis tiun ĉi verkon, same kiel cetere multajn samtipajn (ekzemple, la evangeliojn de Filipo kaj de Judaso Iskarioto). Ĝi apartenas, fakte, al la serio de teologia literaturo kiu transformas la malvirtajn personulojn de la Skribo (Kainon kiu mortigas sian fraton Abelon; Esavon kiu vendaĉas la unuenaskitecon al la frato Jakobo kontraŭ lento-telero, kaj Judaso, ĉi-kase, kiu perfidas pro amo, ktp) en personulojn kiuj ricevis signifajn revelaciaĵojn. La disĉiploj de Jesuo, ekzemple, estas de la majstro mem priditaj pro tio ke ili ne adorus la veran Dion, sed malsuperan diecaĵon kiu, kvankam estante la sama de la Malnova Testamento, prezentita en la Genezo kiel kreinto, kondutus tamen kiel demiugo origininto, fine, de la materia mondo, malorda kaj spiritenprizoniganta. Al iu aparta disĉiplo, ĉi-foje Tomaso, Jesuo revelacius sian veran naturon kaj mision kaj funkcion. Estante tiu disĉiplo la unika lin kompreninta, certamomente tiu ĉi komunikas pere de nova evangelio sekretajn mirindaĵon trasematajn de gnostikaj spuroj, kiuj en aliaj postaj verkoj de gnostikuloj fariĝos kreskaĵoj minacantaj je sufoko la kristanismon mem.
Ili estas:

a) la anima estis enprizonigita en la korpo;
b) el la korpo devenas nenio bona kaj saviga, do ĝi estas malŝatinda;
c) la origino de la malbono kuŝas en misaĵo (se ne malbonagaĵo de iu dio aŭ el iu lia supera eona emanaĵo);
ĉ) Jesuo estas, ja jes samnatura sendito de la Patro sed kun taskoj helpantaj la Patron mem;
d) ĉiu homo portas esencan lumon jam ekzistintan en la ĉielaj sferoj kaj la homa animo antaŭekzistis en la Lumo kaj nun anhelas tien reveni;
e) la fina dia venko konsistas el la reveno en la lumo superanta la korpan kondiĉon;
f) la kreitaro estas la lasta emanaĵo de la unua supera diecaĵo;
g) la elaĉeto havigita fare de Kristo ne bezonas ties amon kaj krucon: sufiĉus lia gnozaj instruo aŭ ilumigo;
ĝ) ĉio tio estas eksotere revelaciita;
h) subtaksado de la korpo kuntrenas malŝaton por la seksaj rilatoj kaj seksgenerado (kia veneno kuntrenata en la homan eroton!);
ĥ) la ĉiela korpo do naskiĝis el Maria ne per vera generado sed kiel akvo pasanta en kanalo;
i) subtaksado, se ne eliminado, de la historiaj konkretaĵoj de la vivo de Jesuo en ŝajna avantaĝo de lia dieco;
j) subtaksado de la Malnova testamento, kie Dio (aŭ lia kaprica emanaĵo) aranĝis enprizonigon de la homa ĉiela animo en karna korpo...

Estas neniu kiu ne vidas kiel tia doktrino kontraŭas la kanonajn evangeliojn kaj la aliajn Novtestamentajn dokumentojn, laŭ kiuj:

a) la homo eniras en la mondon per kreado kaj ne antaŭekzistis,
b) la malbono, ĉiuspeca, devenas aŭ de la naturo mem de la homo, tia volita de la kreinto, aŭ de la libera homa volo;
c) la korpo havas la saman dignecon de la animo kaj sekvas ties sorton;
ĉ) nenio sekreta vero komunikita de Jesuo, se ne kiel momenta pedagogia adaptiĝo laŭ la cirkonstancoj por anoncoj destinitaj al ĉiuj;
d) la homo, eĉ en la venonta spirita vivo konservos sian nunan individuecon;
e) Dio tute nature transcendas la mondon kiun li kreis, ne emanigis;
f) la elaĉeto donacita de Jesuo trapasas la krucon kaj postulas nian intiman adheron;
g) la kreitaĵaro konservas la bonecon en ĝi sematan de la Kreinto kiu vidis ke kio farita “bonas” (Genezo, 1);
ĝ) la korpo de la homo ŝatindas ĉar ties esenco kaj erotemo estas de Dio benataj;
h) Maria donis karnon al vera homo, ne simplan okazon al ĉiela eono vestiĝi home;
ĥ) atento kaj elstarigo de ĉiuj homaĵoj de la vivo de Jesuo, kiel manĝi, dormi, suferi, morti, porti krucon ktp;
i) samvalorigo de la malnova kaj nova testamentoj, respektante ilian malsamajn historiajn kuntekstojn...

    La gnozo, kies spurojn oni trovas, rifuzitajn, jam en skriboj de la nova testamento kiel en la letero al la Koloseanoj (54-57 p.K.) de Paŭlo, laŭ dekoj kaj jarcentoj akiris ĉiam novajn formojn kaj malpurigis diversajn herezojn. Eble ĝi estis (kaj estas) la plej grava kaj insida minaco al la kristanismo.
    Kvankam plurherezeca, la gnozo transdonas ankaŭ ion science kaj apologie utila: en la ĉiuj gnozaj apokrifaĵoj estas, evidente, asertata la historia ekzisto de Kristo (pri kio belegaj antaŭmodernaj fakuloj kredis sian scienculan devon dubi aŭ nei); estas asertata, kvankam en kuntekstoj strangaj, la dian transcendan originon de Jesuo, foje lian egalecon kun la Patro, lian superan kaj definitivan funkcion de fina juĝisto, estas asertata lia senedzineco ĉar jam liberigita el ĉio karna allogiĝo…
    Ĉu necesas diri ke la gnozo kontraŭas ankaŭ la hebrean religion? Ne necesas, sed utilas evidentigi la destinan samecon: fakte estas batalataj la absoluta senmateria pureco en Dio, la absoluta distingo inter kreinto kaj kreitaro, la boneco de homa korpo, la valora distingo inter la seksoj, la boneco de la geedziĝo… la Jesuo de la kanonaj evangelioj rifuzis, el la hebreismo, nur religian formalismon kaj ekspluatecon de la religio kaj, eventuale, hipokritecon kaj volan miskomprenon pri sia mesia karakterizo (elementojn, certe, nereligiajn).
Se la aŭtoro(j) de la evangelio de Tomaso estas ne konata(j), ni konas la postajn epigonoj de la gnozo: Bazilido, Erakliono, Valentino… kiuj batalis la kanonajn evangeliojn kaj faris el Jesuo la vilaĝa saĝulo, komunikanto de sekretaj scioj.

KIU ESTIS TOMASO

Fiŝkaptisto de Galileo kiu kune kun aliaj homoj, Tomaso estis alvokata de Jesuo al ties sekvado kiel unu el la dudek apostoloj (en Johano kromnomata DIDIMO = ĝemelo). En tiu tasko, li distingiĝis pro jeno: li esprimas certan pesimismon kiam Jesuo entreprenas la lastan vojaĝon al Jerusalemo, kaj preskaŭdefie diras: “iru ankaŭ ni morti kun li”, kaj restas nekredulo antaŭ la novaĵo de la resurekto de Jesuo, preta tamen opiniŝanĝi ok tagojn poste kaj profesi sian kredon kun la famaj vortoj: “Mia Sinjoro kaj mia Dio”. Ne nur: li jam antaŭe provis scii pli pri Jesuo el Jesuo mem per demandoj kiel: “Sinjoro, ni ne scias kien vi iros, kaj kiel ni povas koni la vojon?”. Certe la tono kaj la signifo de tia demando kontribuis, laŭ la unuaj jarcentoj de kristanismo, eksciti la fantazion de la apokrifaĵofarantoj kiuj tamen nenion historian transdonis pri Jesuo. Laŭ komunaj rakontaĵoj, sed malfruaj, Tomaso evangelizis Indiajn teritoriojn kie je lia nomo hindaj kristanoj fondas sian kredon. En la Katolika kalendaro oni festas Sanktan Tomason la trian de julio.

TEKSTO KAJ NOTOJ

(La notoj, de Armando Zecchin, rimarkigas precipe la gnozajn karakterizojn)

Tiuj estas la vortoj, sekretaj, kiujn Jesuo, ankoraŭ en la tera vivo, anonce eldiris kaj Didimo Judaso Tomaso skribe transdonis. (*)

1. Li diris: “Kiu trovos la signifon de tiuj vortoj ne spertos morton”. (*)

2. Li diris: “Kiuj priserĉas, daŭrigu priserĉi ĝis mem trovos. Trovante ili forte emociiĝos kaj surpriziĝos, kaj per tiaj sentoj kontemplos kaj regos super ĉio”. (*)

3. Jesuo diris: “Se viaj ĉefuloj anoncos al vi: ‘Vidu, la Regno estas en la ĉielalto’, tiam la birdoj de la aero vin antaŭos; se ili diros: ‘Ĝi estas en la maro’, tiam fiŝoj vin antaŭos. Sed la regno estas ene di vi kaj ekstere de vi. Kiam vi konos vin mem, tiam konsciiĝos ke vi estas filoj de la vivanta Patro. Sed se ĝi ne penetras vin mem, tiam vi travivos mizere, kaj vi iĝos la mizero mem”.

4. Jesuo diris: “La maljuniĝanta homo kiu ne hezitos pripeti el la septaga infano pri la Loko de la vivo, daŭrigos vivi, ĉar kiu estis antaŭe estos poste, kaj finiĝos kune”. (*)

5. Jesuo diris: “Sciu tion kio staras antaŭ viaj okuloj, kaj kio ankoraŭ estas nesciata ĉe vi estos revelaciita, ĉar nenio el la nerevelaciitaĵoj estos nerevelaciita”.

6. Liaj disĉiploj lin demandis dirante: “Ĉu vi volas ke ni fastu? Kiel ni preĝu kaj almozdonu? Kaj kiajn regulojn ni devas sekvi rilate nutradon?“. Jesuo respondis: “Ne mensogu! Kaj ne faru kion vi ne inkliniĝas fari; ĉar ĉio revelaciiĝas antaŭ la Vero. Fakte nenio kaŝita restos eksterluma kaj nenio sekreta restos senvuala“.

6b. Jesuo diris: “Ne mensogu, kaj ne faru kion vi malamas, ĉar ĉio manifestas en la ĉielo, Ĉe la fino, nenio el kio nekonata estos nerevelaciita, kaj nenio kaŝita estos nesenvualita".

7. Jesuo diris: “Feliĉa la leono kiu manĝotas de la homo: la leono fariĝas homa! Kaj malfeliĉas la homo kiu manĝotas de leono: li fariĝas leono!”. (*)

8. Kaj li diris: “Homo similas saĝan fiŝkaptiston kiu ĵetis maren la reton kaj ĝin retiris plena je malgrandaj fiŝoj. Sed inter ili li malkovris iun bonege grandegan. Tuj li revenigis maren la etaron kaj tial li povis priservi sin per la grandega. Kiu ajn tenas du orelojn efikaj, tiu lernu”.

9. Jesuo diris: “Vidu, la semanto eliris, prenis manplenon kaj semis. Iuj semoj falis sur la strato, kaj la birdoj venis ilin beki. Aliaj falis inter la ŝtonoj, kaj ne enradikiĝis kaj, do, ne produktis spikojn. Aliaj falis inter dornoj kie sufokiĝis kaj estis manĝitaj de vermoj. Kaj aliaj falis sur taŭgan grundon kaj produktis abundan rikolton, kiu donis sesdekojn el unu kaj centdudekojn el unu”.

10. Jesuo diris: “Mi ĵetis fajron en la mondon kaj jen mi ĝin prizorgas por ke ĝi disvastiĝu”.

11. Jesuo diris: “Tiu ĉi ĉielo malaperos, kaj tiu supra simile malaperos. La mortintoj ne estas vivantaj, kaj la vivantoj ne mortos. (*)

11b. En la tagoj dum kiuj vi manĝis tion kio estis morta tion vi igis viva. Kiam vi estos en lumo, kion vi faru? Iun tagon vi estis unu, kaj fariĝis du. Sed kiam vi estos du, kion vi faru?”. (*)

12. La disĉiploj diris al Jesuo: “Ni scias ke vi nin forlasos. Kiu estos nia gvidisto?”. Jesuo respondis ilin: “Kien ajn vi iros, vi aliru ĉe Jakobon la Justulon. Pro amo al tiu ĉi naskiĝis la ĉielo kaj la tero”. (*)

13. Jesuo diris al siaj disĉiploj: “Komparu min al kelka kaj diru al kiu mi similas”.
Petro respondis: “Vi impresas kiel honesta heroldo”; Mateo diris: “Vi impresas kiel sciplena filozofo”; Tomaso diris: “Majstro, mia buŝo estas tute nekapabla esprimi kion vi impresas”.
Jesuo diris: “Mi ne plu estas via majstro: ĉar vi trinkis kaj ebriiĝis per la viva akvo kion mi donacis al vi1”. Kaj poste Li lin kondukis kun si por konfidi al li tri aferojn. Kiam Tomaso revenis ĉe siaj amikoj, tiuj ĉi pripetis: “Kion diris Jesuo?”
Tomaso respondis: “Se mi malsekretigus eĉ ununuran aferon de li al mi revelaciitan, vi kolektis ŝtonojn kaj min ŝtonmortigus dum fajro elirus el la roko porvin bruligi”. (*)

14. Jesuo alparolis ilin tiel: “Se vi fastus, vi altirus la pekon sur vin, se vi preĝus vi kondamniĝus, kaj se almozdonacus vi riskus endaĝerigi vian spiriton. Kiam vi alvenas al iu regiono kaj travagas interkampare, se loĝantoj vin ricevas vi manĝu kion ofertitan de ili kaj prizorgu iliajn malsanulojn. Ĉar kio eniras vian buŝon tio ne povas vin malpurigi, male tio eliras el via buŝo tio povas igi vin malpuraj”. (*)

15. Jesuo diris: “Kiam vi vidos nenaskiton de virino, adorkliniĝu kaj lin adoru. Tiu estas via Patro”. (*)

16. Jesuo diris: “Eble homoj opinias, ke mi venis por pacon porti en la mondon. Ili ne scias, ke mi almondiĝis por porti konflikton en la mondon: nome fajro, fero, milito. Ĉar estos kvin en iu domo: tri estos kontraŭ du kaj du kontraŭ tri. patro kontraŭ filo, filo kontraŭ patro, kaj ili preferos resti solaj”. (*)

17. Jesuo diris: “Mi vin donacos per tio kion neniu okulo vidis, neniu orelo aŭdis, neniu mano tuŝis, per tio kio neniam ĝermis el la koro de homoj”.

18. La disĉiploj pripetis Jesuon. “Diru kiel okazos nia fino?”. Jesuo respondis: “Ĉu vi konis la komencon por ke vi scivolemas pri la fino? Ververe, kie estas la komenco, tie estos ankaŭ la fino. Feliĉa kiu atingos la komencon ĉar tiu konos la finon kaj ne spertos la morton”. (*)

19. Jesuo diris: “Feliĉa kiu estis jam antaŭ la veno en tiu ĉi mondon”. (*)

19b. “Se vi akceptus fariĝi miaj disĉiploj kaj komprenu tiujn ĉi vortojn, ĉiuj ŝtonoj povos al vi obei”.

19c. “Ĉar vi havas en Paradizo kvin arboj kiu ŝanĝiĝas nek somere nek vintre kaj iliaj folioj ne falas. Kiu pri ili informitas tiu ne gustumos la morton”. (*)

20. La disĉiploj diris al Jesuo: “Diru kia estas la ĉiela regno”. Kaj li ilin respondis: “Ĝi similas mustardan semon, la plej etan el ĉiuj semoj, sed kiam ĝi falas en plugitan grundon, ĝi produktas grandan planton kaj fariĝas ŝirmilo por ĉielaj birdoj”.

21. Maria petis de Jesuo: “Kiun similas viaj disĉiploj?”. Li respondis: “Li kompareblas al infanoj kiuj enŝteliĝis en kampon al si ne apartenenantan. Kiam venos la kampproprietuloj, tiuj ĉi al ili diros: “Redonu tion kio estas nia propraĵo!”. Kaj la infanaro, forlasante kaj redonante la kampon, senvestiĝas antaŭ posedantoj”. (*)

21b. “Tial mi diras, ke se la dommastro scius, ke venos ŝtelisto, li vigle vigilus atendante ties alvenon kaj malhelpos la eniron en la hejmon posedatan, kaj la forporton de siaj havaĵojn. Vi, do, estu vigilantaj vide al la mondo kaj fortike zonu viajn flankojn por malhelpi ke la ŝtelistoj malkovru la nedefendatan punkton, ĉar tio kion vi taksas malfeliĉo estas falanta sur vin”.

21c. “Ke estu inter vi ulo saĝa kiu komprenu kion mi diras al vi. Ĵus kiam la frukto maturiĝis li alvenis, kun enmane la falĉo, ĝin rikolti. Kiu havas orelojn por aŭdi, tiu komprenu!”. (*)

22. Jesuo, vidante iujn ĵusnaskitojn laktosuĉantajn, adresiĝis al la disĉiploj: “Tiuj etuloj laktosuĉantaj similas al tiuj kiuj eniras la ĉielan regnon”. Ili tiam siavice demandis: “Ĉu se ni similos tiujn laktosuĉantojn ni eniros la ĉielan regnon?”. Jesuo respondis ilin. “Kiam vi faros el du aferoj unuon kaj vi sukcese aranĝos ke la eno estos kiel la ekstero, kaj la supro kiel la malsupro, kaj kiam vi faros je masklo kaj femino unusolan estaĵon tiel ke ne pludistingiĝas masklo el femino, kaj kiam vi faros el du okuloj okulan unuon kaj metos manon sampozicie de la alia mano, piedon sampozicie de alia piedo, bildon sampozicie de alia bildo, tiam vi trovos la enirejon al ĉiela regno”. (*)

23. Diris Jesuo: “Mi elektos el vi unu inter mil ka du inter dekmil, kaj tiuj estos kie unu. 24. Diris liaj disĉiploj: "Montru la Lokon kie vi estas, ĉar necesas ke ni ĝin serĉu”. Li respondis: “Kiu havas orelojn, tiu komprenu! Se la lumo loĝas en brilanta estaĵo tiu ĉi briligas la tutan mondon. Se ĝi ne prilumas, ĉio mallunas”. (*)

24b. Jesuo diris: Mi elektos el vi unu inter mil kaj du inter dekmil, kaj tiuj ĉi estos kiel unusola homo“.

25. Jesuo diris: “amu vian amikon tiom kiom vin mem, lin protektu kiel pupilon de via okulo”.

26. Jesuo diris: “Vi rimarkas la pajleron en amika okulo, sed ne vidas trabon en via okulo. Kiam vi forviŝos la trabon el via okulo, tiam vi povos forigi la pajleron el la okulo de via amiko”.

27. “Se ne vi abstinas de la monumaj ĝuaĵoj, vi ne trovos la Regnon. Se vi ne observas la sabaton kiel sabaton, vi ne konos la Patron”. (*)

28. Jesuo diris: “Mi prenis mian centran lokon en la mondo de la homoj, kaj aperis al tiuj ĉi karne kaj oste. Mi ilin ĉiujn trovis ebriaj kaj neniun inter ili soifanta. Mia animo suferis pro la homidoj, ĉar ili blindumas en la koro kaj ne vidas, ĉar ili almondiĝis seniaj, kaj emas elmondiĝi ankoraŭ seniaj. Intertempe ili daŭrigas ebriiĝi. Kiam ili digestos la vinon, ili ŝanĝos konduton”. (*)

29. Jesuo diris: “Se la karno naskiĝus pere de la spirito estus mirindaĵo, se la spirito naskiĝus pere de la karno estus mirindaĵo super ĉiuj mirindaĵoj. Tamen mi miras ke tia granda riĉeco tiom almizeriĝis”. (*)

30. Jesuo diris: “Kie estas tri diecoj, tiuj estas dioj. Kie do estas du aŭ unu, mi estas kun ĝi”. (*)

31. Jesuo diris: “Neniu profeto estas bonvenigita en sia ĉirkaŭaĵo; la kuracistoj ne kuracas siajn gekonatojn“.

32. Jesuo diris: “Urbo konstruita sur alta monteto, kaj fortikigita, nekapteblas kaj nekaŝeblas“.

33. Jesuo diris: “Kion vi aŭskultos per viaj oreloj, tion vi proklamu el la tegmentoj al alies oreloj. Fakte neniu fajrigas lampon por ĝin meti subbuŝele, aŭ en lokon senhoman. Prefere oni ĝin metas sur lustron tiel ke trairantoj vidas ĝian lumon”.

34. Jesuo diris: “Se blindulon gvidas alian blindulon, ambaŭ falos en fosaĵon ".

35. Jesuo diris: “Neniu kapablas eniri la domon de fortika viro kaj ĝin depreni escepte se al tiu ĉi oni ligus la manojn. Tiapunkte oni povos ĝin disrabadi”.

36. Jesuo diris: “Ne vin maltrankviligu, de mateno ĝis vespero, la penso pri kion vi surmetos”. (*)

37. Liaj disĉiploj petdiris: “Kiam vi al ni aperos kaj kiam vi revizitos nin?”. Jesuo respondis: “Kiam vi vin senvestos senhonte, kaj metos subpiede vian vestaron same kiel la infanoj kaj ĝin vi detruos, tiam vi vidos la filon de la Vivanta Esto kaj ne spertos timon”. (*)

38. Jesuo diris: “Ofte vi deziris aŭdi la vortojn kiujn mi nun diras, kaj ne renkontis iun el kiu ilin aŭskulti. Venos tagoj dum kiuj vi min serĉos kaj vi min ne trovos”. (*)

39. Jesuo diris: “La fariseoj kaj la instruista oficiularo prenis la ŝlosilojn de la kono kaj ilin kaŝis. En ĝin ili ne eniris kaj malhelpis la eniradon al la provantoj tion fari. Se pri vi, vi estu ruzaj kiel serpentoj, kaj simplaj kiel kolomboj”. (*)

40. Jesuo diris: “Viton oni plantis eksterkampe de la Patro. Ĉar ĝi ne fruktis, ĝin oni elradikigos por ke ĝi mortu".

41. Jesuo diris: “Kiu havas ion siaposede tiu ricevos plu, kaj kiu nenion havas tiu estos senigita eĉ el la malmulto posedata“.

42. Jesuo diris: “Estu kiel pasaĝeroj”. (*)

43. Liaj disĉiploj insistis: “Kiu vi estas por diri al ni tiaĵojn?”. “Vi ne komprenas kio mi estas per tio kion mi diras! Male, vi fariĝis similantaj al la Judoj kiuj ŝatas la arbon sed malŝatas la fruktojn, aŭ amas la fruktojn sed malamas la arbon”. (*)

44. Jesuo diris: “Kiu ajn blasfemanto kontraŭ la Patro estos pardonita, kaj kiu ajn blasfemanto kontraŭ la Filo estos pardonita, sed kiu ajn blasfemas kontraŭ la Sankta Spirito estos pardonita nek sur la tero nek en la ĉielo”. (*)

45. Jesuo diris: “Vinberaron oni ne rikoltas el rubusoj, nek figojn el kardoj, ĉar tiuj ĉi ne donas ĉi-specajn fruktojn. La bonuloj bone produktas el tio kion ili akumulis, la malbonuloj malbone produktas el la degeneraĵoj kiujn ili akumulis en siaj koroj, kaj diras malbonaĵojn ĉar malbonaĵojn ili devenigas el sia koro kie tiaĵoj abundegas”.

46. Jesuo diris: “De Adamo ĝis Johano la Baptano, inter naskiĝintoj el virino neniu estis tiom pli valora ol li ke mem povas ne mallevi la rigardon antaŭ li. Sed mi diras al vi, ke kiu ajn inter vi fariĝos infano, tiu rekonos la regnon kaj fariĝos pli valora ol Johano”.

47. Jesuo diris: “Homo ne sukcesas samtempe rajdi sur du ĉevaloj aŭ samtempe kurbigi du arkojn. Kaj sklavo ne povas servi al du mastroj, alie li honoros unu kaj malhonoros la alian. Neniu trinkas vinon malnovan kaj tuj post volas trinki vinon novan. La nova vino ne estas verŝata en malnovajn felsakojn, alikaze ĝi difektiĝas. Oni ne kudras travivitan ŝtofon sur nova vestaĵo ĉar tiu ĉi ŝiriĝos”.

48. Jesuo diris: “Se du personoj paceme vivantaj en iu sama hejmo diros al la monto ‘delokiĝu’, tiu ĉi delokiĝos”.

49. Jesuo diris: “Bonsortaj kiuj solas kaj elektitas, ĉar ili trovos la regnon. Fakte, vi el tie venas, kaj tien revenos”. (*)

50. Jesuo diris: “Se oni enketas ĉe vi: ‘De kie vi venas?’, respondu ilin: ‘Ni venas de lumo, el la loko en kiu la lumo naskas sin mem, sin establis mem, kaj aperis en nia bildo’. Se oni plu enketas: ‘Ĉu estas vi tiaj?’, respondu: ‘Ni estas ĝiaj filoj, kaj estas elektitaj de la Patro la vivanto’. Se oni insistas pripeti: ‘Kia estas la signoj ke la Patro estas en vi?’, al oni vi diru: ‘Ĝi konsistas el movo kaj kvieto”. (*)

51. Liaj disĉiploj lin demandis: “Kiam ripozos la mortintoj kaj kiam alvenos la nova mondo?”. Li respondis: “Tio kion vi atendas jam venis, sed vi pri tio ne scias”.

51b. La disĉiploj diris al li: “Dudekkvar profetoj parolis en Izraelo, kaj ĉiuj parolis pri vi”- Kaj li al ili: “Vi forgesis Tiun Kiu vivas fronte al vi, kaj parolis pri mortintoj” (*)

52. La disĉiploj pripetis: “Ĉu utila aŭ ne la cirkuncido?”. Li al li adresis: “Se ĝi utilus, ilia Patro naskus filojn jam cirkunciditajn el la patrina sino. Male, la vera cirkuncido en la spirito jam fariĝas utila ĉiuvidpunkte”. (*)

53. Liaj disĉiploj diris al li: “Dudekkvar profetoj parolie en Izraelo, kaj ĉiuj parolis pere de vi”. Li respondis: “Vi forlasis tiun vivantan, kaj parolis nur pri la mortintaj”. 54. Jesuo diris: “Feliĉa la povrulo, ĉar lia estas la ĉiela regno”. (*)

55. Jesuo diris: “Kiu ne malamas sian patron kaj sian patrinon ne povas esti mia disĉiplo, kaj kiu ne malamas siajn fratojn kaj siajn fratinojn, kaj ne portos la krucon same kiel faras mi, tiu ne indas je mi”.

56. Jesuo diris: “Kiu spertis la mondon, tiu malkovris skeleton, kaj je kiu ajn malkovranto de skeleto la mondo ne indas”. (*)

57. Jesuo diris: “La regno de la Patro similas al homo semanta semojn en sia kampo. Lia malamiko, noktotempe, semis herbaĉojn inter la semoj. La semanto ne volis ke la taglaboristoj deŝiru la herbaĉojn sed diris al ili: ‘Ne, alie deŝirante la herbaĉojn eblas ke vi deŝiras ankaŭ la grenplantojn’. Ĉar en la rikoltotago la herbaĉoj multos kaj estos deŝiritaj”.

58. Jesuo diris: “Feliĉa la homo kiu engaĝiĝis kaj trovis la vivon”. (*)

59. Jesuo diris: “Direktu la okulojn al la Vivanto dum vi vivas, alikaze vi povas morti kaj poste deziri renkonti la Vivanton kiam pri tio vi ne plu estos kapablaj”. (*)

60. Jesuo vidis samarianon portantan kapridon kaj irantan al Judujo. Li diris al siaj disĉiploj: “Kial tiu homo traktas tiel la ŝafidon?” Ili al Li reage: “Tiel ke li povu ĝin mortigi kaj manĝi”. Li respondis reage: “Li ne manĝos ĝin ĝis ĝi vivas, sed nur post ĝia mortiĝo kaj kadraviĝo”.
Ili respondis: “Li ne povas fari alie”.
Jesuo diris al ili: “Kaj tiel ankaŭ vi priserĉu por vi postenon en la Kvieto, alie povas okazi ke vi kadavriĝos kaj manĝiĝos”. (*)

61. Jesuo diris: “du sidiĝos sur sama sofo: un mortos, la alia vivos”Komentis Salomea: “Kiu estas vi, Sinjoro? Vi supreniris sur mian sofon kaj manĝis el mia tablo kvazaŭ sendito (de alto)”.
Li respondis: “Mi estas tiu kiu venis el Tiu Kiu egalas al mi. Al mi estis liveritaj aĵoj el la sfero de mia Patro”.
Ŝi: “mi disĉiplas ĉe vi”.
Li: “Ĝuste pro tio mi vin sciigas ke kiu atingos unuiĝon, tiu estos plenigita je lumo, se iu ankoraŭ estas dividita, tiu pleniĝos je mallumo”. (*)

62. Jesuo diris: “Mi revelacias miajn misterojn al tiuj kiuj indas je tio. Ke via maldeskstra mano ne sciu kion faras la dekstra”. (*)

63. Jesuo diris: “iam estis riĉulo kiu posedis multe da mono kaj proponis al si: ‘mi investos tiun ĉi monon tial ke mi povu semi, grenfalĉi kaj plenigi miajn grenejon per tiaj rikoltoj, por ke nenio manku al mi’. Tiaj estis iliaj pensaĵoj, sed tiun saman nokton li mortis. Kiu inter vi havas orelojn, aŭskultu!”.

64. Jesuo diris: “Homo aranĝis ricevon. Kiam ĉio estis pretigita por la vespermanĝo, li sendis sian serviston inviti la gastojn. La serviston vizitis la unuan dirante: ‘la mastro vin invitas’. Kaj tiu respondis: ‘Komercantoj, miaj ŝuldantaj, venos ĉi-vespere vespermanĝi ĉe mi. Mi devas ilin renkonti por komuniki miajn decidojn. Mi pardonpetas, sed mi ne povas manĝopartopreni’. La servisto prezentiĝis al alia komunikante: ‘La mastro vin invitas’; sed la invitito informis la serviston: ‘mi aĉetis domon kaj mi devas foriri laŭtuttage: al mi ne restas tempo por la vespermanĝo’. La servisto iris inviti alian ripetante: ‘La mastro vin invitas’, sed la invitito respodis: ‘Mia amiko edziĝas kaj mi estas taskita pretigi la festmanĝon. Mi ne povas veni: ke Li eskuzu min se mi ne povas veni’. La servisto kontaktis alian dirante: ‘La mastro vin invitas’, sed la invitito respondis: ‘Mi ĵus akiris propraĵon kaj estas ĝuste iranta rekuperi la lupagon. Mi ne povas veni; mi petas ke Li min pardonu’. La servisto revenis al la mastro kaj diris: ‘Tiuj kiujn vi invitis vespermanĝi pardonpetas sed ne povas veni’; La mastro reage diris al la servisto: ‘Iru laŭstrate kaj enkonduku vespermanĝi kiujn ajn vi trovos”.
“Akirantoj kaj komercistoj ne eniros la Lokojn de mia Patro”. (*)

65. Li diris: “Posedanto posedis vitejon kaj ĝin luis al kamparanoj por ke ili ĝin kultivu kaj cedu rikoltaĵon. Li sendis sian serviston al la kamparanoj por devigi ilin verŝi la rikolton laŭakorde. Tuj ili Lin kaptis, lin batis, kaj preskaŭ lin mortigis. Sekve la servisto revenis al sia mastro, kiu interpretis: “eble li ne bone ilin konis’. Li sendis alian serviston kaj la kamparanoj batis eĉ tiun ĉi. Fine la mastro sendis sian filon dirante: ‘Eble por mia filo ili montros respekton’. Ĉar la kamparanoj sciis ke tiu ĉi estas la heredanto de la vitejkampo lin kaptis kaj mortigis. Kiu havas orelojn por aŭdi, tiu komprenu?”. (*)

66. Jesuo diris: “Vi montru al mi la ŝtonon rifuzitan de la konstruantoj; tiu ĉi estas la ŝton-subtenilo de ĉio”.

67. Jesuo diris: “La ĉiosciantoj kiuj difektiĝas ene, tiuj mankas je ĉio”.

68. Jesuo diris: “Feliĉaj vi, kiam vi estos malamataj kaj persekutataj, ĉar oni ne trovos lokon en kiu vin persekuti”. (*)

68a. Jesuo diris: “Feliĉaj kiuj estis persekutataj nivele de la koro: ĝuste ili estas kiuj atingis la veran konon de la Patro. Feliĉaj kiuj eltenas malsaton por ke la stomako de la bezonanto plenumiĝu”. (*)

69. “Feliĉaj la malsatuloj ĉar ilia ventro estos satigita laŭvole. (*)

70. Jesuo diris: “Kiam vi devas montri kion vi havas ene, tio kion vere vi posedas vin vere savas; se tion vi ne havas, tio kion vi ne havas vin perdos”. (*)

71. Jesuo diris: “mi detruos tiun ĉi domon kaj neniu kapablos ĝin refari”. (*)

72. Ulo diris al Li: “Diru al miaj fratoj ke ili dividu kun mi siajn havaĵojn”. Li respondis: “Ho vi, ulo, kiu min elektis dispartiganto?”.
Li sin turnis al disĉiploj dirante: “Mi ne estas dispartiganto, ĉu ne?”. (*)

73. Jesuo diris: “la rikolto abundegas, sed la prizorgantoj malmultas, tial vi preĝu la grenmastron por ke li sendu taglaboristojn en siajn kampojn”.

74. Li diris: “Sinjoro, multaj amasiĝas ĉirkaŭ la trinkokuvo, sed la puto senakvas”. (*)

75. Jesuo diris: “Multaj amasiĝas antaŭ la pordo, sed estos la solitaruloj la enirontoj en nuptan ĉambron”. (*)

76. Jesuo diris: “La regno de la Patro similas komerciston kiu, ricevinte varŝarĝon, tra ĝi trovis perlon. La komercisto saĝis: li vendis la ceteraĵojn kaj gardis nur la perlon. Tiel faru ankaŭ vi: serĉu la trezoron kiu, eterne daŭrante, porĉiam restas, sur kiun neniu anobio instaliĝas por ronĝi kaj neniu vermo ĝin difektas”.

77. Jesuo diris: “Mi estas la lumo kiu superstaras ĉiujn aĵojn. Mi estas ĉio: el mi ĉio devenas, kaj en mi ĉio plenumiĝas. Tranĉu ŝtipon: mi estas tie; levu ŝtonon kaj tie vi min trovos”. (*)

78. Jesuo diris: “Kial vi venis kamparen? Ĉu por vidi kanon skuatan de vento? Aŭ por vidi homon rafinite surhavantan, similantan al la ĉefoj kaj la potenculoj? Tiuj estas vestitaj per rafinitaj ŝtofoj, sed ne kapablas ĉerpi la veron”.

79. Virino, el la popolamaso, kriis al Li: “Bonsorta la sino kiu vin generis kaj bonsortaj la mamoj kiuj vin nutris”. Li reagis: “Bonsortaj la aŭskultintoj de la vorto de la Patro kaj fidele konservintoj de ĝi. Ĉar fakte venos tagoj en kiuj vi diros: “Bonsortaj la sino kiu ne konceptis, kaj la mamaro kiu ne laktdonis”. (*)

80. Jesuo diris: “Kiu atingis la scion pri la mondo, tiu malkovris kadavron, kaj kiu taksis tion kadavro staras supre de la mondo”. (*)

81. Jesuo diris: “Ke la riĉiĝinto regnu, kaj ke potenculo rezignu potencon!”. (*)

82. Jesuo diris: “Kiu apudas min, tiu apudas la fajron, kaj kiu malapudas el mi tiu malapudas el la regno”.

83. Jesuo diris: “La bildoj videblas al la homa okulo, sed ilia fontlumo estas kaŝita en la bildo de la Patra lumo. Li revelaciiĝos, sed lia bildo restas kaŝita pro ĝia lumeco”.

84. Jesuo diris: “Kiam vi intuicias la nunajn bildojn pri vi, vi kontentas. Sed kiam vi vidos la bildojn kiuj ekestis antaŭ ol vi kaj kiuj ne mortas kaj nek videblas, kiom da miro vin kaptos!”. (*)

85. Jesuo diris: “Adamo startis el granda potenco kaj granda riĉeco, sed li ne estis inda je vi ĉar se li estintus tia, li ne gustumintus la morton”. (*)

86. Jesuo diris”la vulpoj havas siajn kuŝejojn kaj la birdoj siajn nestojn, sed la homaj estaĵoj ne havas lokon kie sterniĝi kaj ripozi”. (*)

87. Jesuo diris: “Kiom mizeras korpo dependanta de alia korpo, kaj kiom mizeras la animo kiu dependas de ambaŭ”. (*)

88. Jesuo diris: “La mesaĝistoj kaj la profetoj venos ĉe vin kaj transdonos al vi tion kio al vi estas devigata. Vi, el via flanko, donu al ili kion vi havas je via dispono, kaj diru al vi mem: ‘Kiam ili venos por preni tion kio al ili apartenas?”. (*)

89. Jesuo diris: “Kial vi lavas (gargaras) la malenon de la pokalo? Ĉu vi ne komprenas ke kiu kreis la enon estas la sama kiu kreis la malenon?”. (*)

90. Jesuo diris: “Venu al mi ĉiuj ĉar mia jugo estas komforta kaj mia regado delikata, kaj vi trovos vian Kvieton”. (*)

91. Oni diris al li: “Diru al ni kiu vi estas tial ke ni povu kredi al vi”. Li onin respondis: “Vi ekzamenas la aspektojn de la ĉielo kaj tero, sed vi ne sukcesis kompreni tiun kiu estras antaŭ vi, kaj ne scias kiel interpreti la nunan momenton”.

92. Jesuo diris: “Serĉu, kaj vi trovu. En la pasinto mi ne revelaciis al vi tion pri kio vi min pripetis. Nun mi ĝin volus vin komuniki, sed vi pri tio ne plu pripetas”.

93. Ne donu la sanktaĵojn al hundoj pro tio ke ili povus tiaĵojn treni trasterkejen. Ne ĵetu perlojn al porkoj ĉar ili povus [...]". (*)

94. Jesuo diris: “Kiu serĉas trovos, kiu frapas eniros”.

95. Jesuo diris: “Se vi havas monon, ne ĝin pruntedonu intereze. Prefere ĝin vi donu al iu el kiu vi ĝin ne rehavos”.

96. Jesuo diris: “La regno de la Patro similas al virino, kiu prenis amforon farunplenan. Ŝi emnetis iom da gisto en la pastaĵon, kaj bakis grandajn panformojn. Kiu havas orelojn aŭskultu”.

97. Jesuo diris: “La Regno similas al virino kiu portis amforon farunplenan. Dum ŝi marŝadis laŭ longa strato, la amforo rompiĝis kaj la faruno survoje verŝiĝis malantaŭ ŝi. Pri la perdiĝo ŝi nenion sciis ĉar pri la okazantaĵo ŝi nenion perceptis. Gajninte sian domon ŝi malkovris ke la ĵaro estas malplena”. (*)

98. Jesuo diris: “La Regno de la Patro similas ulon dezirantan mortigi potenculon. Antaŭ ol eliri el la domo, li elingigis la glavon kaj ĝin enpikis sur la muron por provi kiom sia brako kapablas ĝin uzi. Poste ŝi mortigis la potenculon”. (*)

99. La disĉiploj lin aldiris: “Viaj fratoj kaj via patrino estas ĉi tie ekstere”. Li diris al ili: “Farantoj de la volo de mia patro estas miaj fratoj kaj mia patrino: tiaj eniros la regnon de mia Patro”.

100. Oni montris al Jesuo oran moneron kaj enketis lin: “La akcizkolektantoj de la romia imperiestro postulas de ni la impostojn”. Li respondis: “Donu al la imperiestro tion kio apartenas al la imperiestro, donu al Dio tion kio apartenas al Dio, kaj donu al mi tion kio mias”.

101. “Kiu ajn ne malamas siajn patron kaj patrinon kiel faras mi ne povas esti mia disĉiplo, kaj kiu ne amas kiel faras mi siajn patron kaj patrinon ne povas esti mia disĉiplo. Ĉar mia patrino [...], sed mia vera patrino donis al mi la vivon". (*)

102. Jesuo diris: “Malbenataj la fariseoj! Ili similas al hundo kuŝanta en sia manĝejo: la hundo ne manĝas kaj ne manĝigas la bestaron”. (*)

103. Jesuo diris: “Feliĉaj la sciantoj el kia flanko atakos la ribeluloj. Ili povas sin organizi, alvoki la leĝajn fortojn kaj sin pretigi al rezisto antaŭ ol la ribeluloj sturmos”.

104. Oni diris al Jesuo: “Venu, hodiaŭ ni preĝu kaj fastu”. Li respondis: “Kian pekon mi plenumis kaj per kiu malpurigo mi min makulis? Prefere, kiam la edzo forlasas la nuptan ĉambron, tiam vi lasu ke homoj fastu kaj preĝu”. (*)

105. Jesuo diris:”Se vi faros el du unu, vi fariĝos filoj de Adamo kaj tiam se vi diros ‘monto translokiĝu’, ĝi reale translokiĝos”. (*)

106. Jesuo diris: “Kiu rekonas sian patron kaj sian patrinon estos nomata filo de meretrico. (*)

107. Jesuo diris: “La regno estas kiel paŝtisto havinta cent ŝafojn. Iu el tiuj, la plej aĝa, sin perdis. Li lasis la aliajn naŭdeknaŭ kaj serĉis tiom insiste ĝis ĝin trovis. Ĝin trovinte post tiom da penoj, Li diris al ĝi: “Vi por mi estas la plej aminda inter la aliaj naŭdeknaŭ”.

108. Jesuo diris: “Kiu trinkos el mia buŝo, tiu fariĝos kiel mi, kaj mi fariĝos tiu persono, kaj ĉiuj sekretaj aferoj al li revelaciiĝos”. (*)

109. Jesuo diris: “la regno de la Patro similas personon posedintan trezoron kaŝitan en ties kampo, sed tion li ne sciis. Kaj, forpasante, li heredigis ĉion al sia filo. Pri tio eĉ ne la filo ion infomiĝis: kiu fariĝis proprietulo de la kampo kaj ĝin vendis. La akirinto iris traplugi, malkovris la trezoron kaj komencis pruntedoni intereze al kiu ajn laŭ lia gusto”. (*)

110. Jesuo diris: “Lasu ke kiu malkovris la mondon kaj fariĝis riĉulo, rezignu la mondon”.

111. Jesuo diris: “La ĉielo kaj la tero dismalfermiĝos vide al vi, kaj kiu ajn vivas per la Vivanto ne mortos”. Fakte diris Jesuo: “je tiuj kiuj trovis sin mem, la mondo ne estas inda”. (*)

112. “Malbenita la korpo kiu dependas de la animo; malbenita la animo kiu dependas de la korpo (*)

113. Liaj disĉiploj lin enketis: “kiam aperos la regno?”. Li respondis: “Ĝi ne venos per la serĉado. Oni ne diros: ‘Jen ĝi estas tie-ĉi!’, kaj ‘Jen, ĝi estas tie’. Prefere la regno de la Patro disvastiĝas sur la tero, kaj neniu ĝin vidas”.

114. Simono Petro diris al ili: “Maria foriĝu el inter ni ĉar la virinoj ne indas je la Vivo!”. Jesuo diris: “Jen, mi ŝin altiros al mi tiel ke ankaŭ el ŝi vire konformiĝu por ke ankaŭ ŝi fariĝu spirito viva simila al vi viroj. Ĉar ĉiu virino sin farinta viro eniros en la ĉielan regnon” (*)

Torino Majo 2006

Tradukis kaj komentis Armando Zecchin kaj Silvia Garnero